عمامهای سبز بر سر داشت و ایشان را به نوحهگری وادار میکرد نمایش دادند.
دستۀ پنجم شش هیئت موزیکچی بودند که به تناسب موقع آهنگهای محزون یا مفرح مینواختند و یک عده هم اطفال گاهگاه دسته جمعی اشعاری میخواندند.
بعد از این که این مقدمات برگزار گردید تعزیهخوانان اصلی سوار اسب با لباسهای رنگارنگ وارد صحنه میشوند و با قیافههای جدی از اسب به زیر میآیند و بر سکو بالا میروند و به خواندن اشعار میپردازند و چون باید صدای ایشان به گوش تمام حضار این بنای بزرگ برسد به آواز بلند یعنی تا آنجا که در سینۀ ایشان نفس هست میخوانند و در ادای اشعار به حد اعلی بانگ و فریاد برمیدارند.
تعزیه امروز شرح شهادت حضرت حسین بن علی است و هر وقت که اسم او برده میشود تمام فضا را ناله و زاری فرا میگیرد. در اواسط تعزیه که نمایش را اندک مدتی تعطیل میکنند یک عدد سید ملا بر تخت مرمر بالا میروند و با لحنی مؤثر شرح شهادت امام را بیان میکنند و بار دیگر مردم را به گریه و زاری درمیآورند و در همین موقع از بالای دیوارها چند فراش کرناهای خود را که رفیقم آنها را صور اسرافیل مینامید باد میکنند و با صدای دلخراش آنها بر حزن این محفل دلگیر میافزایند.
همینکه تعزیه پایان یافت سواره نظام و پیاده و زنبورکخانه و موزیکچیان که یکی از ایشان سرود معروف به «آتشنشانان نانتر»[۱] را مینواختند از جلوی شاه میگذرند. سپس شاه برمیخیزد و این جلسۀ طولانی چهار ساعته که با غروب کردن آفتاب انجام مییابد تمام میشود. این نمایش فقط از لحاظ آن که برای من تازگی داشت اندکی خاطر مرا به خود مشغول کرد و الا متضمن لطف دیگری نبود. اما شاه عینا مثل این که تابهحال چنین محفلی ندیده بود به آن اظهار علاقه میکرد مخصوصا وضع آرایش تکیه را بسیار میستود ولی معلوم بود که خود تعزیه چندان در او مؤثر نیفتاده و اگر تظاهری در این باب میکند برای آن است که اطرافیان زیاد ملتفت بیعلاقگی او به اصل تعزیه نشوند.
۲۵ اکتبر=۲۹ صفر
در دهۀ اول محرم در غالب نقاط طهران مراسم تعزیه برپا میشود و مناظری پیش
- ↑ Pompteis de Nanterre