برگه:Archive of Šarq magazine.pdf/۱۰۰

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۴
هرشل - لوریه - لول

تا آنکه تصفح اوراق دیوان علم را روزگار به هرشل منجم آلمان (۱۸۲۲-۱۷۳۸) واگذار نمود وی در حرکات زحل اغتشاشی دید و رجعت آنرا در تحت رصد و دقت آورد چون فرض افلاک متعدده را باطل میدانست و قانون جاذبه را هم در تمام سیارات عمومی میدید معتقد شد که باید مرکز جذبی در ماوراء مدار زحل در خانواده شمسی باشد که آن اهتزاز و تغییر در حرکت زحل انداخته و راه آنرا که از مغرب بمشرق در مقابل صور سماوی است تغییر داده بعکس راجع ساخته است مدتها در حل اینمعما بود و موافق فرمول جاذبه محل آنرا در موضعی از آسمان فرض نمود و شروع به تفتیش بوسیله دوربینی که خود تکمیل نموده بود کرد تا شب ۱۳ مارس ۱۷۸۱ آنرا رؤیت کرد و جرمی دید که مانند سیارات نورش ساکن و بی‌چشمک است و چون چندی مراقبت کرد دید که محل خود را در مقابل صور فلکی از مغرب بمشرق تغییر میدهد.

هرشل آن سیاره را اورانوس نام نهاد و یک سیاره بر اعضا خانواده شمسی اضافه شد و سیارات اصلیه بترتیب:عطارد-زهره-زمین مریخ-مشتری-زحل-اورانوس گردیدند.

کارلین (۱۸۴۸-۱۷۵۰) خواهر هرشل منجمه شهیره در اکتشافات برادرش شریک و سهیم است.

یازده سال قبل از مرگ هرشل یعنی در سال ۱۸۱۱ لوریه بعرصه وجود آمد که هنوز چراغ عمر عالم پیری مثل هرشل خاموش نشده بود که روزگار برای فروغ زمین لوریه را اهداء کرد چنانکه خاقانی گوید:

در فلان تاریخ دیدم کز جهان چون فرو شد بهمن اسکندر بزاد