در لندن بوده است متوسل شده و مشارالیه بوسیله جراید لندن مراتب را باطلاع عموم مردم اروپا رسانیده است و اینک عینا آن ترجمهها را درین سطور میگنجاند:
ترجمه فقراتی که عالیجاه میرزا صالح حسب الامر در خصوص دعوت نمودن اهل فرنگ بمحال ساوجبلاغ در کاغذ اخبار نوشته، کارگزار دولت ایران میرزا محمد صالح خدمات خود را تمام نموده مشغول تدارک اسباب مراجعت خودست؛ فقره آخری که از مشارالیه موافق حکم نواب مستطاب ولیعهد دولت ایران در کاغذ اخبار ظاهر شد بدین تفصیلست:چون درین اوان خانه کوچهای بسیار از قرالهای[۱] فرنگ بخواهش خودشان متفرق بسایر ممالک شدهاند، از قبیل امریقا[۲] و نیوهالند[۳] و گرجستان و داغستان، لهذا نواب معظم الیه بتوسط کارگزار مسطور که در شهر لندنست بمجموع اهل انگلستان و سایر قرالهای فرنک اظهار و اقرار مینماید که هرکس بخواهش خود از اهل فرنگ اراده نماید در آذربایجان که تبریز پای تخت آنجاست ساکن شود یا بخصوصه در ساوجبلاغ از توابع کردستان، زمین و مکان که برای سکنی و زراعت ایشان کفایت نماید مرحمت خواهیم فرمود و مکان مزبور بسیار پر محصول و غله خیزست و اقسام میوه وحبوب در آنجا بهوای آفتاب بعمل میآید. علاوه بر اینکه زمین و مکان بآنها مرحمت میشود از هیچ راه توجیه و مالیات و تحمیلات دیوانی از ایشان مطالبه نخواهد شد؛ جان و مال ایشان در حفظ و حمایت نواب ولیعهد ایران خواهد گشت و همچنین سایر رعایای اهل ایران و آذربایجان با حرمت و عزت با ایشان رفتار خواهند کرد و اگرچه عادت اهل ایران برینست که هرکس بهر وضع که خدا را شناخته است عبادت مینمایند. با همهٔ این باز شرط خواهد شد که هرکدام ایشان بهر وضع که خواهش نمایند خدا را عبادت کنند و کلیسیا و معبد برای خودشان بنا گذارند و هیچ کس از اهل ایران دخل و تصرف در دین و مذهب و نوع عبادت ایشان نکند. مجموع سیاحان که در ایران سیاحت نمودهاند قائل باین هستند که ایران اعدل بقاع امکنه است و کسانی که در هند ناخوش
- ↑ قرال کلمهایست که از زبانهای سلاو گرفته شده و کلمه Karol روسی بمعنی شاه از همین ماده است و این کلمه در زبان فارسی در قرن اخیر و در زبان ترکی استانبولی هنوز بمعنی شاه و مخصوصا پادشاهان اروپا استعمال شده ولی ازین عبارات پیداست که بمعنی ممالک اروپا نیز استعمال کردهاند.
- ↑ املای قدیم آمریکا در زبان فارسی
- ↑ Naw Hollnde اسم جزیرهٔ اسطرالیا در آن زمان