می‌شوند برای تغییر آب و هوا و صحت بایران و آذربایجان پناه می‌آورند و هم‌چنین نواب ولیعهد ایران در ضمن این مطالب اظهار میفرمایند که بقدر مقدور سعی در راحتی و آرام و ترقی شهر هم‌چنان غربا که در خاک آذربایجان ساکن می‌شوند خواهد شد و یقین دارد که اهل ایران بسبب شدت و کثرت معاشرت با اهل فرنگستان در علوم و صنایع که این اوقات فی الجمله متروک شده است ترقی زیاد خواهند کرد. محرر این حروف در اظهار نمودن احکام شاهزادهٔ خود لازم نمی‌داند که حقیقت اخلاق و حالات نواب ولیعهد معظم الیه را هم درینجا قلمی نماید؛ بعلت آنکه اخلاق حمیده و اوصاف پسندیده نواب معظم الیه درین مملکت بتوسط ایلچیان و صاحب منصبان اهل انگریز[۱] که در ایران سالها در خدمتش بوده‌اند و هم‌چنین از کتب و روزنامه‌های اهل انگریز و سایر قوالها که در آن مملکت سیاحت کرده‌اند چنانکه شاید و باید مبین و آشکار است؛ لیکن بخیال اینکه شاید ببعضی اشخاص بسبب عدم استطاعت و فرصت خواندن این‌گونه کتب و ملاقات این قسم آدمها مقدور نشده باشد، اجمالا و اختصارا درینجا مذکور می‌گردد که نواب ولیعهد دولت ایران بسیار خلیق و منصف و محق و سخی الطبع و کریم الخلق و بمرتبهٔ بسیار بلند با آبرو و صداقتست. اگرچه در ظاهر جلال و جبروت بسیار دارد، اما شکسته نفسی و متعارف و خوش صحبت بودنش تفوق تمام بآنها دارد؛ صاحب طبع بلند و ذهن سلیم و درا که مستقیمست؛ در سخن‌گوئی و نکته‌سنجی بمرتبه‌ای مهارت دارد که مو را از مو جدا مینماید و هرکدام این اوصاف را در جای خود خوب بمصرف میرساند از جان و دل دوست و خواهان تقوی و پرهیزکاری و مروج دینست و در اعتقادات خود وسواس و تعصب ندارد و کمال گشاده دلی و شرح صدری درین ماده دارد. با همهٔ آن اختیار و اقتدار که در گذراندن کارها دایم با عدالت و انصاف بلکه با کرم رفتار مینماید؛ از ته قلب طالب و شایقست که رعیت خود را در علوم صنایع و حسن سلکو بقدر قوه و مداخل خود تربیت نماید. حقیقة با صداقت و انصاف می‌توان گفت که نواب معظم الیه الی غیر النهایه جمیع صفات حسنه را که برای پادشاهی لازمست دارد.
پس از انتشار این مقاله در یکی از جراید لندن. دو مکتوب بوسیلهٔ روزنامه‌های انگلیس بعباس میرزا نایب السلطنه رسیده که ترجمه هر دو نیز در
- ↑ اسم انگلستان در آن زمان چنانکه هنوز هم گاهی در زبان عرب بهمین شکل ادا میشود منتهی با کاف فارسی «انگریز» یا «انگلیز»
