برگه:Archive of Šarq magazine.pdf/۱۵۸

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۶۲
جلب مهاجرین اروپائی

مشخص و معلومست که از منافع حمل و نقل اجناس این دو دولت بهمدیگرنه تنها میتوان که یک کشتی علیحده هم خرید، بلکه همچنین اخراجات عمله و سایر تدارکات این دو کشتی هم بیرون میآید. اما اگر کشتی اجاره شود اولا کرایه زیاد خواهند خواست و ثانیا اخراجات آن بی‌اندازه خواهد شد و ثالثا رابطه پیـدرپی که برای اهل انگریز الی غیر النهایه اسباب تحریک و تحریضست از دست خواهد رفت. میدانم که شهر تازه باین وضع بنا نهادن اخراجات بی‌حد میخواهد؛ اگر باین اخراجات متحمل شده از مداخل ولایات متعلقه بنواب مستطاب شما ناگوار و غیر مقدور باشد با هزار عذر میخواهم عرض نمایم که کمترین میتوانم هر مبلغ وجهی که از برای اتمام این امر یا جنگلهای غلیظ (؟) و یا هر کار دیگر که نواب مستطاب جناب شما یا حضرت پادشاه ایران خواهش فرمایند از قرار صد و پنج جابجا نماید، لیکن چون از برای انجام رسانیدن این خدمت از طرف قرین الشرف نواب جناب شما چند نفر وکلا و مباشر و نویسنده ضرورست و آنها هرکدام اخراجات و مواجب میخواهند و حمل و نقل و تفاوت وجه و رسیدن در هر شش ماه انتفاع اصل پول آنها هرکدام سوای از انتفاع اصل وجه قرض شده ضرر علیحده بنواب مستطاب جناب شما خواهد شد، لهذا بحساب درست که من درین خصوص بدقت تمام نموده انتفاع وجه قرض شده با همه اخراجات روی هم زیادتر از قرار صد و هفت یا صد و هفت نیم نخواهد شد، باین قاعده و دستور عادتست که اکثر دول اروپا از برای گذراندن امورات دولت از قبیل جنگ یا بنا نهادن شهر تازه و بیرون آوردن معادل پول قرض میکنند. کسانی که پول خودشان را قرض میدهند همین قانع باین هستند که اتنفاع پول آنها موافق قرارداد بایشان برسد. پادشاهان هر وقت که خواهش نمایند میتوانند یا تمام یا جزء وجه اصلی آنها را رد فرمایند، امیدوارم که نواب مستطاب جناب شما از راه نیک نفسی و حسن اخلاق تمام عرای کمترین را مقرون بصدق دانسته یقین نماید که من بسکه اخلاق پسندیده و اوصاف حمیده نواب مستطاب جناب شما را در کاغذهای اخبارو قزنها[۱] دیده و از آن مکرر شنیده‌ام و مملکت ایران در ایام سلف تفوق و رجحان بسایر ممالک داشت. چنانکه تواریخ و سیر شاهد این مدعاست؛ در این اوقات بسبب ملوک و طوایف و بعضی سوانح از حلیهٔ جلال و جمال افتاده رو بتنزل و انحطاط گذاشته است. الحال چنان مشاهده می‌شود که گویا مدیر کارخانهء عالمیان خلقت وجود مسعود نواب جناب شما را


  1. بمعنی روزنامه و ماخوذ از لفظ Gazette انگلیسی و فرانسه که بهمین معنیست.