اولین اعجوبهٔ عالم بودهاند چه معارف قدیم یونانی مبدأ و منشأ تمدن جدید اروپایی است و همچنانکه بتحقیق اهل فن اجزاء اصلی گیاه در تخمهٔ آن با جثّهٔ کوچکتری موجود است یونان نیز تمام مزایا و فضائل اروپای جدید و معاصر را از خود ظهور داده با این تفاوت که در کلیهٔ ذوقیات ادبی و صنعتی از بلاغت و شعر و نقاشی و مجسمهسازی و معماری رتبهٔ عالیتر داشته بلکه اولی آنست که بگوئیم اروپا تاکنون یونانی بنظر میآید در ظاهر بزرگتر و در معنی کوچکتر زیرا که هنوز ممالک فرنگستان در ادبیات و صنایع مستظرفه یعنی دو جزء مهم از آثار معارف انسانی از یونان قدیم پیش نیفتاده بلکه خود را به آن مقام رسانیده و در علم و حکمت نیز که مردم اروپا بواسطهٔ فراهم آمدن تجربیات در ظرف قرون عدیده برتری و افزونی بیاندازه حاصل نمودهاند باز میتوان گفت اگر اشخاص حکما و علمای یونان را با افراد فضلا و دانشمندان جدید اروپا مقایسه کنیم و مقام هر یک را در وضع و ابداع علوم و فنون معرفت با هم بسنجیم رجال یونانی در این ترازوی سنجش سنگینتر میآیند و بهر صورت در تمام فنون ذوقیات یونانیان را فضیلت تقدم و ابتکار است و دیگران را مرتبهٔ تقلید و اقتباس و این سخنی است مسلم که در دنیای متمدن منکری ندارد.
ترقی هنر و معارف یونانی در حدود مائهٔ هفتم قبل از میلاد مسیح در بلاد آسیای صغیر شروع گشته و از آنجا بیونان اصلی و نقاط دیگر رفته و از مائهٔ پنجم قبل از میلاد تا زمان اسکندر بزرگترین مراکز آن شهر آتن[۱] یا اثینیه بوده چنانکه بلد مزبور از همین رو در نزد فضلای مشرق معروف بمدینةالحکما میباشد و در طرز ظهور و ترقی معارف یونانی
- ↑ Athènes