کردند ، تا آنجا که جسدش را به « پانتئون»[۱] که محترم ترین مدفنهای فرانسه است انتقال دادند .
بخش پنجم
دیدرو و اصحاب دایرةالمعارف
«دنی دیدرو»[۲] روزگار خود را یکسره به کار های علمی، مخصوصا به ترجمه و تألیف و تصنیف بسر برده و سرگذشت دیگری ندارد . معاش او هم از این راه می گذشت و بنا براین هیچگاه ازعمر خود فراغتی نداشته است که در امور فلسفی تفکر عمیق کند و آنچه از آثار او بدیع و دلکش است به سبب قريحه وذوق وقوة حدس او بوده است . از نویسندگان معتبر فرانسه به شمار می رود، ومقداری از نوشته هايش مربوط به ادبیات است، در مطالب فلسفی هم تحقيقات لطيف دارد ، اما تصنیف جامعی در کل فلسفه یا رشته مخصـوصی از آن نپرداخته است . اثر بزرگ او«دایرةالمعارف»[۳] است که از کتابهای نامی دنیا است، بیست سال از عمر خویش را مصروف این کتاب نمـوده ، و قسمت عمده آن به قلم خود او نوشته شده ولیکن جماعتی از دانشمندان معاصر هم به او یاری کرده اند ، و چون کسانی که در این کار شرکت داشته اند کم و بیش در علم وحکمت با او هم مشرب بوده اند ، آنها را اصحاب دایرةالمعارف گویند ، ر صفت بر جسته ایشان طرفداری از علوم و افکار جدید است ، و کم اعتقادی به تحقیقات حکمای پیشین و توجه تام به شیوه مشاهده و تجربه و اهمیت دادن به حس و شهود و نقـادی ، بلکه انتقاد از
