ا حقایق آنها کوتاه است ، و در آن امور ساختن فلسفه اولی و جزم در آن به وسیله عقل نظری ممکن نیست ، ولیکن در امور طبیعت یعنی در عوارض وحادثات می توان به مدركات عقل اعتماد نمود . سپس كانت از بی آن شد که فلسفه طبیعی[۱] را که محل اعتماد می تواند باشد بسازد ، و تدوین کند ، اما توجه کرد که امری فوری تر از آن در پیش دارد به این معنی که هر چند بارها خاطر نشان کرده بود که در امور معنوی و مجردات ، اگر از راه عقل نظری جزم به اثبات آنها میسر نیست ، جزم به انکار هم نمی توان کرد، بلکه آن امور عقلا محتمل اند وازراه دیگر یعنی ازراه عقل عملی جزم اثبات به آنها هم میسر می شود ولیکن تا وقتی که این فقره را محقق نساخته است ، اذهـان مشرب خواهد بود ، وشايبة سوفسطایی بودن او خواهد رفت ، رمایه گمراهی خواهد شد ، بی تحقیق در چگونگی عقل مطلق عملی را مقدم داشت، وچند سالی که از عمرش، مانده وقوایش برجا بود مصروف این کار ساخت و آن را بپرداخت ، واز این رو است که فلسفه طبیعی را که وعده داده بود نتوانست تدوین کند .
اينك می پردازیم به تحقيقات كانت در چگونگی عقل مطلق عملی که مقدمه فلسفه عملی ، یعنی علم واخلاق وسیاست است .
بخش سوم
تحقیقات کانت در علم اخلاق و نقادی عقل مطلق عملی
در تعیین بنیاد علم اخلاق یعنی حسن عمل پیشینیان را می توان به دودسته منقسم نمود : فیلسوفان و ارباب ديانات.
فیلسوفان حسن عمل را از آن رو راجب می شمردند که خوشی و سعادت نوع بشر رافراد انسان با کمال نفس ایشان بسته به آن است . ارباب ديانات حسن عمل را از آن سبب واجب میدانستند که
- ↑ Métaphysique de la Nature
