هرمورد منتظر باشند که از غیب خبر سر برسد در امور به تحقیق ازعلت و معلول می پردازند، تاریخ به جای اینکه سرگذشت امرا وجنگجویان باشد بیان رفتار و کردار مردم وشرح اختراعات جدید و افکار تازه خواهد بود، ازعالم اجبار به عالم اختیار خواهیم رفت ودانسته خواهد شد که مردم برای دولتها آفریده نشده اند ، بلکه دولتها برای مردم تشکیل میشود ، وليكن امروز از این مرحله دوریم و تا وقتی که دول اروپا کشورهایی را که در تمدن از آنها پست ترند میان خود تقسیم و تملك مي کنند ، واعتنایی به حقوق مردم آن کشورها ندارند امید وصول به آن مقام ضعیف است .
دیگر از عقاید اسپنسر اینست که : سوسیالیسم از متفرعات مدنیت جنگجو است ، و مدنیت سوسیالیستی همان خصايص مـدنيت جنگجورا خواهد داشت ، و هیئت اجتماعیه انسانی مبدل به هیئت زندگانی مورچه و زنبور عسل خواهد گردید ، و بنا بر این سوسیالیسم برای مدنیت انسان مرحله ای برتر از مراحل کنونی نمی تواند باشد ، انسان به پایه بلند زندگانی وقتی می رسد که هر فردی در کار خود مختار باشد ، واجبار وحـدود فقط تا درجـهای باشد که برای حفظ نظم و امنیت لازم است و همچنانکه دانسته شد که افراد برای هیئت اجتماع نیستند بلکه اجتماع برای حسن جریان افراد است ، نیز دانسته شود که زندگانی برای کار نیست بلکه کار برای زندگانی است ، وسرانجام باید چنان شود که هر کس به آن چیز اشتغال ورزد که ذوقش را دارد ، و از آن متمتع میشود ، و در آن صورت اختیار کار وصنعت به دست صاحبان اقتدار نخواهد بود، و کارکنان اوقاتشان مصروف فراهم کردن چیزهای مزخرف نخواهد شد.
***
فلسفه ترکیبی هربرت اسپنسر منتهی می شود به اصول اخلاق[۱]
- ↑ Principles of Ethics
