کسی باشد که به درستی وارد علوم جدید نباشد، یکسره از این حقایق بیخبر نماند.
پیش از اینها و مخصوصا در مقدسه بیان رای داروین بعضی از أصول وكليات مهم علوم جدید را گوشزد نموده ایم، در تتمیم آن بیانات گوئیم بکرشته از معلوماتی که در طبیعیات به دست آمده ، و موضوع فنی جدا گانه که آن را عالم شیمی می گویند گردیده است راجع به أحوال اجسام است از جهت مفرد ومركب بودن ، و تجزیه و ترکیب یافتن، محققانی که این فن را رو به کمال برده اند بسیارند، معروفترین آنها «لاووازیه»[۱] فرانسوی است که در نیمه دوم سده هیجدهم می زیست ، و او این فن را وارد مرحله ریاضی کرد، یعنی در آثار شیمیائی حساب واندازه گیری را به کار آورد ، رامروز عقید: علما بر اینست که : معلوم حقیقی آنست که به شماره ومحاسبه در آیدو کیفیت به کمیت تعبیر شود. در نتیجه تحقیقات لاووازیه و دانشمندان دیگر که پیش از او یا پس از او در این فن کوشیده اند . معلوماتی حاصل شده که بعضی از اصول مهم آنها را گوشزد می کنیم پس گوئیم : آب و خاك وبا در آتش که پیشینیان آنها را عنصر یعنی جسم مقرر می دانستند و عناصر را منحصر به این چهار می پنداشتند هیچکدام عنصر نیستند. آتش جسم خاصی نیست، هر جسمی که به درجه کافی از گرمی برسد آتش است[۲] آب از دو جسم دیگر مرکب شده است که در حال طبیعی و جداگانه هر کدام به صورت بخارند. وخواص متمایز دارند، وچون به میزان معینی با هم در کب وممزوج شدند آب می شوند چنانکه مصنوعی هم می توانیم از آن در جسم آب بسازیم ، هوا مخلوطی است از دو بخار که به خوبی می توان از هم جدا کرد ، و آن دو نیز از اجسام مفرد می باشند ، و یکی از آنها همانست که در آب هست و آن را اکسیژن[۳] می نامند .خاك هم جسم خاصی نیست بلکه از ترکیب
