کشتی مسافرت کنیم و کالسکه با کشتی ما مقارن با کالسکه پاکشتی دیگر شود که به همان سرعت حرکت کند . آن کالسکه با کشتی را ساکن می پنداریم . در این موارد حقیقت حرکت را در نظر نگرفته ایم. بلکه سکونهای متوالی در مقابل نقاطی که متحرك از آنها می گذرد توهم نموده ایم، و در ریاضیات و طبيعيات مواردی که حرکت را اندازه می گیرند و به محاسبه می آورند جز این نمی کنند ولی حرکت مجموعه ای از سکونهای متوالی نیست، بلکه جریان دائمی است و پیوسته ومتصل است و حال آنکه اگر مرکب از سکونهای متوالی بود منفصل می بود و به عبارت دیگر و استمرار است و کمیت نیست بلکه کیفیت است .
نشانی دیگر بر اینکه حرکت و زمان حقیقی غیر از حرکت و زمان ظاهری است اینست که ، اگر فرض کنیم اتفاق بیفتد که جميع حرکاتی که در جهان واقع می شود در يك آن سرعتشان نصف شود ، یا دو برابر گردد، در ظاهر امور عالم وهمچنین در محاسبه اهل فن نسبت به زمان وحركات هیچ تفاوتی مشهود نخواهد شد . مثلا ، اگر امشب حرکت شبانه روزی زمین در برابر تندتر شود ، ابتدا گمان می رود که شبانه روز به جای بیست و چهار ساعت دوازده ساعت خواهد شد ، ولی بنا به فرضی که کردیم که جميع حرکات در همانوفت در برابر تند شود ، البته حرکت عقربکهای ساعتها هم در برابر تند شده است . پس در مدتی که دیروز خورشید مثلا با نزده درجه از درجات آسمان را می پیمود و آن را يك ساعت می نامیدیم، امروز سی درجه از آن درجات را خواهد پیمود، اما چون عقربکهای ساعت هم بهمان نسبت تند شده است ، در همان مدتی که دیروز عقربك از ساعت يك به ساعت دومی رسید امروز از ساعت يك به سه خواهد رسید ، و بنا برین در محاسبه منجمان هیچ تفاوتی روی نمی دهد در صورتی که در حرکت و زمان بـه حقیقت تفاوت فاحش روی داده است ، وحتى منجمان و مردمان دیگر ملتفت هم نخواهند شد که حرکات تغيير کرده است ، مگر اینکه به ضمیر خود رجوع کنند و حقیقت حرکت را أدراك نمايند ، زیرا برای ادراك حقيقت حرکت نیز باید همان
