برگه:Tarikh-e Tabarestan.pdf/۱۱۱

–۹۷–

الناصر الکبیر الحسن بن علیّ‌ بن الحسن بن علیّ بن عمر بن علیّ السجّاد، ابن الامام الشّهید الحسین بن امیر المؤمنین علیّ بن ابی طالب علیهم السّلام، و کنیت او ابو محمد بود، فضل و علم و زهد و ورع و آثار کرامات او هنوز در گیلان و دیلمان ظاهر است و مذهب و طریقت او معتقد گیل و دیلم و بآمل مشهد و مدرسه و دار الکتب و اوقاف معمور و برقرار و خاک او مزار متبرّک و مجاوران بر سر تربت مقیم، و در حقّ او جز از این نتوان نبشت:

	اذا ذکرت اوصاف اشراف هاشم			فما ذکرهم الاّ علی صدر دفتر

	لکم یا بنی الزّهراء زهر خصائص			تحیّر فیها فکرة المتفکّر

	ائمّة دین اللّه انتم و قد غدا			لکم صدر محراب و ذروة منبر

و او را چهار پسر بودند: محمد مات صغیرا و به کان یکنّی، و علی الشاعر، و احمد المکنی بابی الحسین و جعفر المکنی بابی القسم. از این سه فرزند اعقاب ماند، مدّتی بگیل و دیلم پادشاهی کردند و بعضی بأطراف عالم منتشر شده و در کتاب انساب شرح هریک نبشته‌اند. و احمد بن النّاصر امامیّ المذهب بود و از فرزندان او ابو جعفر محمد صاحب القلنسوه بملک دیلمان و ابو محمد الحسن النقیب ببغداد، و از علیّ الشاعر ابی عبد الله محمد الاطروش و ابی علی محمد بن علی الشاعر کان له وجاهة ببغداد.
شنیدم که روزی این دو بیت انشاء کرد و میگفت، شعر:

	فإن کنت لا تدری متی انت میّت			و قبرک لا تدری بأیّ مکان

	فحسبک قول النّاس فیما ملکته			لقد کان هذا مرّة لفلان

با آنکه او را اشعار بسیار و فضل وافر بود مدّت مدید در صحبت امام الحسن بن علی العسکری صلوات اللّه علیهما اقتباس علوم کرد، و از شاگردان مستفید او ابن مهدی مامطیری و ابو العلاء السّروی که ثعالبی در کتاب یتیمة الدّهر ذکر فضل او کرد. یکی از مستفیدان بتحسین این دو بیت با دیگری کلمۀ میگفت، از آنکه سیّد اطروش بود ندانست چه میگوید گفت: یا هذا ارفع من صوتک فإنّ باذنی بعض ما بروحک