برگه:Tarikh-e Tabarestan.pdf/۱۲

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
ی

برداشتیم امّا اطمینانی نیست که اختیار این عنوانها اصلاً از جانب مؤلّف اصلی صورت گرفته باشد و ظاهراً این کار را یکی از خوانندگان کرده و آن عنوانها را بتناسب مطالب بعد اختیار نموده‌است مثلاً در صفحهٔ ۱۸۹ در عنوان: «حکایت فتنهٔ مردم رستمدار» کلمهٔ رستمدار نسبت بعصر مؤلّف اصلی مستحدث و استعمال این نام بجای رویان جدید است، نه در کتب پیش از عهد محمّد بن حسن بن اسفندیار از آن اثری دیده می‌شود نه در سراسر تاریخ طبرستان او و همین امر می‌فهماند که این عنوان و نظایر آن از مؤلّف اصلی نیست. نسخهٔ الف در پارهٔ قسمتها مغشوش است و قطعی است که قسمتهائی از آن افتاده و چون در این مواضع سایر نسخ نیز ناقصند رفع این اغتشاشها و جبر این کسرها بهیچوجه میسّر نشد و متن همچنان مغشوش و ناقص ماند. بیشتر این قسمتها راجع است بایّام دعوت ناصر کبیر و حسن بن قاسم داعی صغیر که در این مواضع الف از جمیع نسخ دیگر کامل‌تر و مفصّل‌تر است. باوجوداین شبهه‌ای نیست که در صفحات ۲۷۷ و ۲۸۰ تا ۲۸۵ از متن چاپی ما اختلالی در نسخه رخ داده و علاوه بر عدم انتظام مطالب مقداری نیز از شرح حوادث افتاده‌است امّا چون برای یافتن صورت صحیح آن راهی در دست نبود ما متن را عیناً برطبق نسخهٔ الف طبع کردیم و در ذیل صفحات تا آنجا که معلوم بود باین وضع مختلّ اشاره نمودیم.

۳ - نسخهٔ ب

امّا نسخهٔ ب که تاریخ انجام تحریر آن روز جمعه بیستم شهر جمادی الثّانیهٔ سال ۱۰۰۳ هجری و بعد از الف اقدم نسخه‌هائی است که ما در دست داشتیم نسخه‌ایست بقطع ۳۳ × ۲۱ سانتی‌متر شامل ۱۵۰ ورق و هرصفحهٔ آن ۱۹ سطر دارد امّا تمام اوراق آن بیک قدمت نیست بلکه یک جزء بالنّسبه بزرگی از آن را که ساقط‍ بوده بخطّی جدیدتر نوشته و باین وضع آن نسخه را مکمّل ساخته‌اند. این نسخه با نسخهٔ خطّی تاریخ طبرستان و رویان تألیف سیّد ظهیرالدّین مرعشی که بهمان قطع ولی بخطّی دیگر است در یکجا جلد شده.

نسخهٔ ب ابتدا ملک نگارنده بود و حالیّه بدوست دانشمند کریم آقای سعید نفیسی متعلّق است و سالهاست که ایشان آنرا لطفاً برای استفاده در اختیار نگارنده گذاشته‌اند