بر این صفت در آن چشمه ریس[۱] کتّان با هزار دل و جان بآب فرومیبرد و بر سنگ میزد، وقت صبح آن شرر بچندین ضرر بقالب من باز آمد و داء سوداء عشق بر من مستولی شد، هرچه میخواهم دل از جوال آن خیال بیرون کنم بقدرت بشری سرسری میسّر نمیشود،
| مَا بَیْنَ جَنْبَیَّ دَاءُ مِنْ هَوِّی عَجَبٌ | وَ مَا لِدَائِيَ اِلاَّ وَصْلُهَا آسِ[۲] | |||||
موبد موبدان چون شهنشاه اینجا رسید چین در جبین آورد[۳] و چنانکه گویند:
| أَضْحَتْ قَنَاتُکَ فِي الفِخَارِ قَوِیمَةً | اَغْنَتْ عَنِ التَّثْقیفِ وَالتَّقْویمِ | |||||
| وَ غَدَتْ لَکَ الأَیَّامُ قٰاضِیَةً بِمَا | تَهْوَي فَلَمْ تَحْتَجْ اِلَی التّقْویمِ | |||||
[گفت شهنشاه[۴]] ب‍داند که جهانیان بمکان رفیع و جاه وسیع تو شادمان، و ترا دیو وارونه بدینگونه دانۀ غم در دام حیلت فرا نمود، اگر شهنشاه بدین مشورت از بنده رخصت طلبد عقلا گفته‌اند: مَنِ الْتَمَسَ مِنَ الْإِخْوَانِ الرُّخْصَةَ عِنْدَ الْمَشْوَرَةِ وَ مِنَ الْأَطِبّاءِ عِنْدَ الْمَرَضِ وَ مِنَ الْفُقَهاءِ عِنْدَ الشُّبْهَةِ ازْدادَ تَحَیُّراً وَ مَرَضَاً وَ احْتَمَلَ وِزْراً معنی آنست که هرکه رخصت طلبد از دوستان بمشورت و از طبیب ببیماری و از دانشمند بحرام همیشه متحیّر و بیمار و گناه کار بماند، جواب بنده آنست که حکما گویند: اَحْزَمُ الْمُلُوکِ مَنْ مَلَکَ جِدُّهُ هَزْلَهْ وَ قَهَرَ هَوَاهُ رَأْیُهْ وَ عَبَّرَ عَنْ ضَمِیرِه فِعْلُهُ معنی آنست که[۵] عاقلترین پادشاهان آنست که جدّ او بر هزل غالب و مالک باشد و رأی روشن او قهرکنندۀ هوا[۶] و مراد نفس او و افعال محکم و متقن او تعبیرکنندۀ عقل و بصیرت او،[۷] و عمر میگوید: لَا یَکُونَنَّ[۸] حُبُّکَ کَلَفًا وَ لَا بُغْضُکَ تَلَفًا باقرب
مزار و موافقت غمگسار حاش للّه که شهریار بچنین بلا مبتلی شود که جهان‌دیدگان
- ↑ اگرچه ریس باینمعنی در کتب لغت بنظر نرسید ولی واضح است که مثل ریسمان از مصدر ریسیدن یعنی رشتن مشتقّ است و معنی نخ و رشته را دارد.
- ↑ این بیت فقط در الف هست
- ↑ از اینجا تا آخر قطعه شعر در هیچیک از نسخ جز الف نیست
- ↑ قسمت بین دو قلاب از الف ساقط است
- ↑ در ج و سایر نسخ: یعنی بجای معنی آنست که
- ↑ همچنین در جمیع نسخ
- ↑ از اینجا تا آخر کلمۀ غمگسار فقط در الف هست و از سایر نسخ ساقط
- ↑ در اصل: یکون
