برگه:Tarikh-e Tabarestan.pdf/۹

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
ز

وسايل آن بوديم فراهم آيد باختيار نگارنده گذاشتند و آن همانست كه ما آنرا بنسخۀ الف نشان كرده‌ايم.

اين نسخه با اينكه اقدم و اكمل نسخ ماست باز چندان درست و مضبوط‍‌ نيست مخصوصاً هرجا كه پاى شعر يا عبارت عربى در كار مى‌آيد آن نيز مانند ساير نسخ بسيار خراب و محرّف است امّا فضل آن بر ديگر نسخ آنست كه كاتب آن هرچه را زير دست داشته ظاهراً بعين صورت نقل كرده و هيچ شعر يا عبارت عربى را با آنكه معنى و صورت صحيح آنرا در نيافته برخلاف نسخ ديگر نينداخته است و همين مسئله ما را موفّق كرد كه با مراجعه بمتون ديگر و بزحمت حدس و قياس غالب آنها را تا آنجا كه ممكن بوده است تصحيح كنيم و آثار بسيار نفيسى از ادبيّات عربى متعلّق بگويندگان ايرانى يا راجع بايران را كه در هيچ جاى ديگر نميتوان آنها را يافت احيا نمائيم. از اين لحاظ‍‌ نسخۀ الف از گرانبهاترين گنجينه‌هاست و نسخ ديگر كليّۀ اين فوايد را فاقدند. يك مراجعه بصفحات ۴۴، ۶۲، ۶۴، ۶۵، ۶۶، ۶۷، ۹۵، ۹۸، ۱۰۲-۱۰۵، ۱۲۶-۱۲۸، ۱۴۹، ۱۶۲، ۱۶۵، ۱۶۹، ۱۷۸-۱۸۱، ۱۸۲، ۱۹۹-۲۰۱، ۲۰۴، ۲۱۲-۲۱۳، ۲۱۵-۲۲۴، ۲۲۵-۲۲۸-۲۲۸، ۲۳۲-۲۳۴، ۲۴۱، ۲۴۲، ۲۴۵، ۳۵۷، ۲۵۸ - ۲۵۹، ۲۶۰-۲۷۰، ۲۷۲، ۲۷۶، ۲۷۷-۲۷۰، ۲۸۵ كه ما در ذيل آنها كسرى ساير نسخ را نسبت بنسخۀ الف بدست داده‌ايم ثابت ميكند كه كتّاب و ناسخين سهل‌انگار چه جنايتى در مثله كردن اين كتاب روا داشته و چه فوايدى را از آن حذف نموده بوده‌اند و اين غير از قسمتهاى بسيار بزرگ مهمّى است از قسم سوّم كتاب كه فقط‍‌ در الف هست و نسخه‌هاى ديگر آنها را ندارند. تفصيل اين مبحث را در مقدّمۀ جلد دوّم خواهيم نوشت.

با اين احوال باز بدبختانه نسخۀ الف هم تمام و كامل نيست چه علاوه‌بر تمام قسم دوّم و قسمتى از ابتداى قسم سوّم آن‌كه گم شده و مواضعى از آن‌كه سفيد مانده و آخر دو قسم اوّل و سوّم آن‌كه ابتر است از ابتداى كتاب نيز قسمتى افتاده و اين قسمت چنانكه از مطالعۀ نسخ ديگر برمى‌آيد مشتمل بوده است بر تمام مقدّمۀ مؤلّف و ابتداى باب اوّل از قسم اوّل يعنى اوايل ترجمۀ نامۀ تنسر و سخنان ابن‌المقفّع