نکرد واز و بازخواست کردند که بچه دلیل این کار را کردهاست گفت: بهزار و یک دلیل، دلیل اول آنست که گلوله و باروت نداشتم.
پیش از این هم اشاره کردم در آن دوره عدهٔ سپاهیان ایران را میبایست بیگانگان معلوم کنند و دولت حق نداشت از آن عده تجاوز کند. تازه همان عده هم روی کاغذ بود و هرگز حاضر خدمت نبودند و اگر حقوقی بنامشان پرداخته میشد افسران بافراد نمیدادند و بارها سربازان در میدان سپه تهران که آن روز میدان توپخانه میگفتند برای مطالبه حقوق خود ازدحام میکردند و باصطلاح «یاعلی میکشیدند». بهمین جهت بود که بسیاری از سربازان با همان لباس نظامی گذران خود را از راه دیگر بدست میآوردند، مثلاً هیزمشکن یا تخممرغفروش بودند یا بدرخانهٔ این و آن نوکر میشدند. مناصب مهم نظام حتی سرهنگی و سرتیپی ارثی بود که گاهی ببچهٔ نوزاد نیز میدادند و چنانکه پس ازین دربارهٔ اصلاحات نظامی بحث خواهم کرد درین دوره سرهنگان و سرتیپان نابالغ بسیار دیده شدهاست و این مناصب را بکسانی هم میدادند سر که هرگز در نظام خدمت نکرده بودند و نمیکردند.
یکی از مهمترین کارهایی که در راه استقلال امنیت ایران شد قانون خدمت نظام بود که در آبانماه ۱۳۰۵ باجرای آن آغاز کردند و کسانی که از جامعهشناسی آگاهند میدانند که چنین کاری چه اهمیتی در روحیات ملتی دارد. خدمت نظام برای جوانان سودهای فراوان دارد نه تنها در تقویت روح ملی و حس میهنپرستی و نیروی مردی و مردانگی و جانفشانی در راه کشور بسیار مؤثرست بلکه در پرورش جسم و جان جوانان نیز آثار بسیار دارد و در تندرستی و کارکشتگی ایشان نیز اثر میگذارد.
بهترین وسیلهٔ استقرار اینست که در ضمن اوضاع ایران را پس از استقرار آن نشان میدهد سفرهاییست که هر چند یک بار و گاهی چند بار در سال شاهنشاه ایران بنواحی مختلف کشور میکرد و درین سفرها شخصاً بجزئیات کارها میرسید و از نزدیک در پیشرفت کار مراقبت میکرد و فهرست آن سفرها بدین گونه است:
در خرداد ماه ۱۳۰۵ سفر ملایر در امرداد ماه آن سال سفر گرگان و خراسان تا قوچان و بجنورد. در مهرماه همان سال سفر مازندران و کرانهای دریای خزر.
در شهریور ماه ۱۳۰۶ سفر آذربایجان. در مهرماه آن سال سفر مازندران و گرگان.
در فروردین ماه ۱۳۰۷ سفر قزوین و سفر بروجرد و لرستان. در امرداد ماه همان سال سفر گیلان. در مهرماه آن سال سفر مازندران و گرگان. در آبانماه آن سال سفر خرمآباد و دزفول و خرمشهر و از آنجا ببوشهر و شیراز و اصفهان.
در مهر ماه ۱۳۰۸ سفر آذربایجان و گیلان و مازندرن و گرگان. در دیماه آن سال سفر خوزستان.
در آبانماه ۱۳۰۹ سفر مازندران و گرگان و خراسان و سیستان و بلوچستان و کرمان و یزد و نایین و نطنز و کاشان و قم.
در اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ سفر گیلان. در شهریور ماه آن سال سفر گیلان و