و تقریبا یکصد سال دوام کرد و درین مدت رومیها دچار اغتشاش و زد و خوردهای داخلی بودند تا عاقبت ریاست و صاحب‌اختیاری یکنفر را بر خود هموار نمودند.
( تیبریوس گراکوس ) اول کسیکه درصدد تغییر وضع اساس دولت روم برآمد تیبریوس گراکوس[۱] نام داشت و او از نجبا بود و مادرش کرنلی[۲] دختر سیپیون کبیر بوده و از مشاهیر نسوان محسوب میشود. دو فرزند خود را که همین تیبریوس و برادر او کایوس[۳] باشند چون یتیم شدند در کمال خوبی تربیت کرد. حکایت کنند که یکی از بطالسه یعنی سلاطین مصر خواستار او شده بود خواهش او را رد کرد. بسیار ساده و بی‌تجمل بسر میبرد چنانکه روزی در محفلی از نسوان رومی هریک جواهر و زینت‌آلات خود را می‌نمودند چون به کرنلی تکلیف کردند که او نیز جواهر خویش را بنماید دو فرزند خود را طلبیده گفت کدام جواهر از این بهتر میشود.
خلاصه تیبریوس از یمن تربیت مادر فرزانه و بعضی حکما و فلاسفه که با او دوست بودند دانشمند شد. فصیح و بلیغ و آرام و متین بود و مانند رومیان قدیم بطور ساده و بی‌آرایش زندگانی میکرد. مردم بزودی قدر او را دانستند و برای مشاغل و مناصب انتخاب نمودند. باسپانیا مأموریت یافت و در مراجعت از
