خداوندگار عظمتمدار خواندند. افراد مردم روم و سایر ممالک متصرفی ایشان رعایای امپراطور محسوب شده او را نوعی الوهیت میدادند. آنچه را باو راجع بود مبارک میخواندند مثلا عمارت مبارکه، ایوان مبارکه، خزانهٔ مبارکه و قس علیهذا. لباس قدیم رومی را تغییر داده البسهٔ فاخره از ابریشم و زر میپوشیدند. اکلیل مروارید که علامت سلطنت بود بسر میگذاشتند. با دوستان خود نشست و برخاست و خورد و خوراک نکرده جدا زندگانی مینمودند. از عمارت بیرون نیامده جز در اوقات رسمی خود را بمردم نشان نمیدادند و آن اوقات هم روی تخت طلا نشسته خدام و قراولان و درباریان را دور خود جمع میکردند. هرکس بحضور امپراطور میرفت سجده میکرد و صورت بر خاک مینهاد. خلاصه دربار امپراطور روم کمال شباهت را بدربار شاهنشاهان ایران پیدا کرده بعبارة اخری سلطنت استبدادی و موروثی گردیده بود و این دوره را که از زمان قسطنطین اول قوت گرفته دولت سفلی[۱] نامیدهاند و ماقبل آنرا دولت علیا[۲] چنانکه در میان ما روم قدیم را رومیةالکبری و قسطنطینه را رومیةالصغری خواندهاند.
دربار امپراطور مرکب از اجزاء بسیار از مستحفظین سواره و پیاده و خدمه و بندگان بود. مستحفظین در تحت فرمان دو رئیس[۳]