برگه:TarikhMokhtasareDolateGhadimeRoom.pdf/۴۸

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
— ۴۸ —

و هرگاه صدمه‌ای میدیدند حق تظلم هم نداشتند و شاید که واقعاً این رعایا از اولاد مردمان اجنبی بودند چه دولت روم رسم داشت که چون بلاد مجاوره را مسخر میکرد اراضی آنها را ضمیمهٔ خاک روم مینمود و سکنهٔ آنها را ملحق بسکنهٔ روم میساخت و ابشان رعیت روم میشدند اما بحال پلب باقی میماندند.

بعضی از رعایای سابق‌الذکر بسیار فقیر بودند و از پاتریسینهای غنی استقراض میکردند و ربح گزاف از قرار صد دوازده ( تومانی صد دینار ) الی صد و بیست و پنج ( تومانی یک عباسی ) میدادند و هروقت نمیتوانستند قرض خود را ادا نمایند طلبکار حق داشت ایشانرا حبس کند با بخدمت خویش وادارد.

بعضی از رعایا متمول و ملاک بودند و مانند اعبان تشکیل قبیله داده بودند. بنا بر اینکه اجداد این جماعت در بعضی از بلاد لاسیوم حکومت داشته لهذا در املاک خود مثل پاتریسینها زندگی میکردند و جزء لشکر روم بخرج خود خدمت مینمودند. فقط تفاوتی که در بین بود این بود که پاتریسینها از خانواده‌های قدیم روم بودند و آنها از خانواده‌های بلاد دیگر و چون در واقع پاتریسینها مزیتی بر ایشان نداشتند مدعی شدند که ما هم باید دارای همان حقوق باشیم. پاتریسینها هرچند عددا کمتر بودند حکومت و اختیارات بدست ایشان بود و از قبول خواهش رعایا امتناع نمودند لکن رعایا بتدریج ایشانرا مجبور کردند که یک یک حقوق خویش را