| | | | | | |
|
علم و عمل خواجه اسماعیل شنیزی |
|
ما را ز نه چیزی برسانید به چیزی |
|
|
ما کبک دری بوده گریزیده ز کبکی |
|
او کرده دل ما چو دل باز گریزی |
|
|
تا ما ز پی تنقیت و تقویت او |
|
در صورت رستم شده از صورت حیزی |
|
|
در واسطهی خازن و نقاش بدین شکر |
|
با جان مترنم شده نیروی تمیزی |
|
|
در کارگه و بارگه حکم و فنا یافت |
|
جان و دل ما از دو سماعیل غمیزی |
|
|
دین تازه شد از صدق سماعیل پیمبر |
|
جان زنده شد از حذق سماعیل شنیزی |
|
|
چونانک سنایی را زو قدر و سنا شد |
|
ای بخت بد و گوی تو با بخت همی زی |
|
|
ای در دل ما چو جان گرامی |
|
وی همچو خرد به نیکنامی |
|
|
آن دل که به خدمت تو پیوست |
|
آورد بر تو جان سلامی |
|
|
ماه از تو گرفت نور بخشی |
|
کبک از تو گرفت خوش خرامی |
|
|
با رحمت رویت از میانه |
|
برخاسته زحمت حرامی |
|
|
این چرخ رونده با همه چشم |
|
نادیده جمال تو تمامی |
|
|
این نور جمال تو ببیند |
|
اندر غلط اوفتد گرامی |
|
|
با تابش تو کران مبادا |
|
چون دانش یوسف لجامی |
|
|
اگر پای تو از خط خطا گامی بعیدستی |
|
بر تخت تو اندر دین بر از عرش مجیدستی |
|
|
وگر امروز طبع تو ز طراری نه طاقستی |
|
وگر غفلت ز رزاقی زر فرد آفریدستی |
|
|
ز عشق آن یکی سلطان طاعت شادمان بودی |
|
ز رشک آن دگر شیطان شهوت مستزیدستی |
|
|
تو مستی زان نیاری رفت در بازار عشاقان |
|
اگر زر بودیی بر سنگ صرافان پدیدستی |
|
|
همیشه این همی خوانی که دست من درین عالم |
|
گشادهتر ز دست و تیغ سلطان عمیدستی |
|
|
همیشه خواب این بینی که یارب کاشکی دانم |
|
سر انگشت من صندوق خلقان را کلیدستی |
|
|
اگر بخت و رضا در تحت رای بلحکم بودی |
|
وگر لوح و قلم در دست شاگرد یزیدستی |
|
|
نباشد آنکه تو خواهی و گر نه این چنین بودی |
|
همه رو سالکان خواهند گر هر روز عیدستی |
|
|
اگر بودی دلت مشتاق در گفتار بسمالله |
|
ترا هر دم هزاران نعرهی «هل من مزید» ستی |
|
|
وگر عاجز سنایی نیستی در دست نااهلان |
|
ز سر سامری عالم پر از پیک و بریدستی |
|
|
پسری دیدم پوشیده قبای |
|
گفتم او را که به نزدیک من آی |
|
|
گفت من دیر بمانم نایم |
|
گفتم او را که بیا ژاژ مخای |
|
|
دیر کی مانی جایی که بود |
|
سیم در دست و گروگان در پای |
|
|
من اگر ایستادهام مسته |
|
خویشتن گر نشستهای مستای |
|
|
زان که تو فتنهای و من علمم |
|
تو نشسته بهی و من بر پای |
|
|
به هفت کشور تا شکر پنج و ده گویم |
|
نبود خواهم ساکن دو روز در یک جای |
|
|
دو پای دارم چار دگر بباید از آنک |
|
به هفت کشور نتوان رسید بیشش پای |
|
|
چنان زندگانی کن ای نیک رای |
|
از آن پس که توفیق دادت خدای |
|
|
که خایند ز اندوهت انگشت دست |
|
چو اندر زمینت آید انگشت پای |
|
|
مکن در جهان زندگانی چنانک |
|
جهانی به مرگ تو دارند رای |
|
|
سخا و سخن جان محضست ایرا |
|
که از خوب گویی و از خوشخویی |
|
|
بماند همی زنده بی کالبد |
|
ز من شعر نیک و ز تو نیکویی |
|
|
نکند دانا مستی نخورد عاقل می |
|
ننهد مرد خردمند سوی مستی پی |
|
|
چه خوری چیزی کز خوردن آن چیز ترا |
|
نی چون سرو نماید به مثل سرو چو نی |
|
|
گر کنی بخشش گویند که می کرد نه او |
|
ور کنی عربده گویند که او کرد نه می |
|
|
کسی را کو نسب پاکیزه باشد |
|
به فعل اندر نیاید زو درشتی |
|
|
کسی را کو به اصل اندر خلل هست |
|
نیاید زو به جز کژی و زشتی |
|
|
مراد از مردمی آزادمردیست |
|
چه مرد مسجدی و چه کنشتی |
|
|
شربهای جهان همه خوردیم |
|
چه عطایی از او چه عاریتی |
|
|
چو نکو بنگریستیم نبود |
|
هیچ خوشخوارهتر ز عافیتی |
|
|
شد دیدهی من سپید از وعدت |
|
آخر چو نکو نکو نگه کردی |
|
|
آخر بر مرثیهی پدر ما را |
|
همچون ز بر درش سیه کردی |
|