کلیات سعدی/بوستان/باب دوم/ز بنگاه حاتم یکی پیرمرد

حکایت

  ز بنگاه حاتم یکی پیر مرد طلب ده درم سنگ فانید کرد  
  ز راوی چنان یاد دارم خبر که پیشش فرستاد تنگی شکر  
  زن از خیمه گفت این چه تدبیر بود؟ همان ده درم حاجت پیر بود  
  شنید این سخن نامبردار طی بخندید و گفت ای دلارام حی  
  گر او در خور حاجت خویش خواست جوانمردی آل حاتم کجاست؟  

***

  چو حاتم بآزاد مردی دگر ز دوران گیتی نیامد[۱] مگر  
  ابوبکر سعد آنکه دست نوال نهد همتش بر دهان سؤال  
  رعیت پناها دلت شاد باد بسعیت مسلمانی آباد باد  
  سرافرازد این خاک فرخنده بوم ز عدلت بر اقلیم یونان و روم  
  چو حاتم اگر نیستی کام[۲] وی نبردی کس اندر جهان نام طی[۳]  
  ثنا ماند از آن نامور در کتاب ترا هم ثنا ماند و هم ثواب  
  که حاتم بدان نام و آوازه خواست ترا سعی و جهد از برای خداست  
  تکلف بر[۴] مرد درویش نیست وصیت همین یکسخن بیش نیست  
  که چندانکه جهدت بود خیر کن ز تو خیر ماند ز سعدی سخن  


  1. نیامد بگیتی.
  2. فرّ.
  3. وی.
  4. درین.