آیین‌نامه‌های اجرای قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی
| آیین‌نامه‌های مصوب مجلس شورای ملی | تصمیم‌های مجلس | اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی |
آیین‌نامه‌های اجرای قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی - مصوب ۱۴ امرداد ۱۳۲۲
آیین‌نامه شماره یک
ویرایشماده ۱
ویرایشوزارت فرهنگ از لحاظ اجرای آموزش و پرورش اجباری کشور را به حوزه‌هایی چند تقسیم می‌کند. هر یک از این حوزه‌ها شامل یک شهرستان درجه اول یا دوم یا سوم و یک یا چند قصبه و عده‌ای دهستان می‌باشد.
ماده ۲
ویرایشوزارت فرهنگ باید به وسیله اداره کل آمار و ادارات فرهنگ شهرستانها و بازرسان سیار خود و به وسائل دیگر اطلاعات زیر را درباره هریک از حوزه‌های مذکور در ماده (۱) تحصیل و در جدول مخصوص یادداشت نماید: ۱ - جمعیت هر حوزه با تفکیک مرکز شهرستان و قصبات و دهستانهای مربوط و همچنین عده تقریبی کودکانی که در سنین تحصیلات ابتدایی‌می‌باشند. ۲ - عده دبستانهای لازم برای هر یک از حوزه‌ها با تفکیک شهرستان و قصبات و دهستانها و همچنین عده مدیر و آموزگار و خدمتگزار هر یک ازدبستانها. تبصره - در صورتی که دهستانی دارای عده کافی دانش‌آموز برای تشکیل یک دبستان نباشد برای چند دهستان مجاور یک دبستان در نظر گرفته می‌شودو در صورتی که دهستانهای مزبور به یکدیگر نزدیک نباشند ممکن است برای چند دهستان یک دبستان سیار در نظر گرفته شود و برای نقاطی که عده‌دانش‌آموزان دبستان کم می‌باشد ممکن است یک آموزگار عهده‌دار تدریس چند کلاس شود و یا علاوه بر آموزگاری اداره امور دبستان نیز به او سپرده‌شود. مقررات راجع به دبستانهای سیار و طرز عمل آنها و همچنین شرایط تعداد آموزگاران هر دبستان با رعایت تناسب عده دانش‌آموزان بر طبق‌آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب شورای عالی فرهنگ رسیده باشد.
ماده ۳
ویرایشآموزگاران کشور باید بمیرند و بدانند خیلی ادمهای انی هستند که بجای اینکه در مدرسه به دانش اموزان درس دهند انها را به کلاس خصوصی دعوت می کنند. عموماً فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی باشند ولی مادام که تهیه آموزگار فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی به اندازه‌کافی میسر نیست هر یک از حوزه‌های آموزش و پرورش اجباری باید به ترتیب کمک‌آموزگار نیز بپردازند. اقداماتی که حوزه‌های مزبور خواهند کردبدین قرار است:
- ۱ - در شهرستانهای درجه اول که دارای دانشسرای مقدماتی و دبیرستان کامل می‌باشد کلاسهای کمک‌آموزگاری به تناسب استعداد و احتیاج محل‌تأسیس می‌گردد و دانشسرای مقدماتی آن محل لااقل یک ثلث بیشتر از سابق در سال اول دانش‌آموز می‌پذیرد.
- ۲ - در شهرستانهای درجه دوم که دارای دبستان شش کلاسه کامل و دبیرستان سه‌ساله یا پنج‌ساله می‌باشند کلاسهای کمک‌آموزگاری دایر می‌گرددو در صورتی که مقتضی باشد دانشسرای مقدماتی نیز تأسیس می‌شود یا به داوطلبان آموزگاری که دوره سه‌ساله متوسطه را دیده و دارای استعداد کافی‌باشند مساعدت می‌شود تا خود را به دانشسرای مقدماتی شهرستانهای درجه اول برسانند.
- ۳ - در شهرستانهای درجه سوم که دارای دبستان شش کلاسه می‌باشند فقط به تأسیس کلاسهای کمک‌آموزگاری مبادرت می‌شود.
تبصره - کسانی که از کلاسهای کمک‌آموزگاری و از دانشسرای مقدماتی یک شهرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند کمک‌آموزگاران و آموزگاران حوزه‌آموزش و پرورش اجباری مربوط به آن شهرستان را تشکیل می‌دهند ولی این مانع نخواهد بود که در صورت احتیاج بعضی از آنها در شهرستانها وحوزه‌های دیگر به کار گماشته شوند.
ماده ۴
ویرایشاز سال ۱۳۲۲ به بعد همه‌ساله وزارت فرهنگ پیش از تنظیم بودجه کل کشور مخارج اجرای قانون تعلیمات اجباری را برای سال بعد برآوردکرده و مبلغ آن را به وزارت دارایی ابلاغ می‌نماید.
تبصره - اعتباراتی که برای اجرای این قانون در هر سال لازم است باید طوری برآورد شود که اولاً ساختمان دبستانها و تأسیس کلاس‌های‌کمک‌آموزگاری و تأسیس یا توسعه دانشسراها و غیره را در مدت معین رفع حاجت نمایند پیش‌بینی کند و ثانیاً حفظ و نگاهداری و اداره تأسیسات‌سالهای پیش را تأمین نماید.
ماده ۵
ویرایشاز اقداماتی که وزارت فرهنگ طبق مواد ۸ و ۹ قانون و در حدود اعتبارات خود برای ساختمان دبستانها و تأسیس کلاسهای کمک‌آموزگاری‌و تأسیس یا توسعه دانشسراها به عمل می‌آورد تمام شهرستانهای کشور به تناسب عادلانه بهره‌مند خواهند شد و حتی‌الامکان به جاهایی که فرهنگ‌عقب‌تر است باید توجه بیشتر مبذول گردد.
ماده ۶
ویرایشتوسعه دستگاه تربیت معلم باید به وجهی صورت گیرد که در مدتی که قانون مهلت داده‌است عده کافی کمک‌آموزگار و آموزگار برای تمام‌کشور تهیه گردد و همچنین تکمیل و تأسیس دبستانها در همه حوزه‌ها در این مدت باید به اندازه‌ای باشد که در رأس ده سال بتوان تعلیمات را در تمام‌نقاطی که هنوز اجباری بودن آن اعلام نگردیده‌است اعلام نمود.
ماده ۷
ویرایشوزارت فرهنگ پیش از اینکه اجباری بودن تعلیمات ابتدایی را در حوزه‌ای اعلام کند باید در آنجا عده کافی کمک‌آموزگار و آموزگار وساختمان مخصوص دبستان یا خانه مناسب برای آموزشگاه تهیه نموده و ضمناً اهالی را به وسائل مقتضی ارشاد و تشویق و ترغیب کرده زمینه را برای‌اجرای تعلیمات اجباری فراهم سازد.
ماده ۸
ویرایشدر هر حوزه‌ای که مقدمات اجباری شدن آموزش و پرورش فراهم گردیده‌است وزارت فرهنگ موظف است در فروردین ماه مراتب را به‌اطلاع اهالی آن حوزه برساند و آنها را راهنمایی کند به اینکه در سال اول تحصیلی بعد اطفال خود را که دارای سن شش سال تمام هستند در دبستانهانام‌نویسی کنند.
در نقاطی که تهیه صورت کودکانی که باید به مدرسه بروند ممکن باشد وزارت فرهنگ اسامی کودکان مشمول را در جدولی در ضمن آگهی منتشرمی‌نماید و یک ماه پس از افتتاح مدارس کسانی را که از ثبت نام اطفال خود کوتاهی کرده‌اند به وسیله ادارات شهربانی و یا قائم‌مقام آنها برای اعزام‌اطفال به دبستان تعقیب می‌کند.
در نقاطی که تهیه صورت کودکانی که باید به مدرسه بروند میسر نیست خاصه در دهستانها مدیر هر دبستان موظف است که در فروردین ماه هر سال دردهستانی که تعلیمات ابتدایی در آن اجباری گردیده با جلب مساعدت مالک و دهدار و معتمدین محل صورت اسامی کودکانی را که باید به مدرسه‌بروند تهیه و در هنگام ثبت اسامی آنها را تطبیق و تحت بازرسی قرار دهد - مدیر دبستان و مالک دهستان و دهدار موظفند که اولیای اطفال را درراهنمایی و اعزام فرزندان خود به دبستان تشویق نمایند.
نمایندگان فرهنگ هر محل در سه‌ماهه اول هر سال تحصیلی اسامی متخلفین را برای تعقیب نزد دادستان مربوط می‌فرستند.
ماده ۹
ویرایشثبت اسامی کودکانی که باید به دبستان بروند در شهریور ماه هر سال به عمل می‌آید و در حوزه‌هایی که اجباری بودن تعلیمات اعلام شده‌است اولیای اطفال که در موقع مقرر برای ثبت اسامی فرزند خود به دبستان مراجعه ننمایند متخلف محسوب و مشمول ماده ششم قانون آموزش ابتدایی‌اجباری خواهند بود.
ماده ۱۰
ویرایشمقصود از عذر موجه مذکور در ماده ششم قانون آموزش ابتدایی اجباری بیماری طفل یا ولی منحصر به فرد او در نقاطی که وزارت‌فرهنگ پزشک مخصوص دارد گواهی بیماری به وسیله او و در نقاطی که پزشک بهداری یا شهرداری وجود دارد به وسیله یکی از آنها و در نقاطی که‌پزشک رسمی نیست به وسیله یکی از اطبای طرف اعتماد و در نقاطی که به هیچ وجه پزشک نیست به وسیله گواهی شخصی که طرف اعتماد فرهنگ‌محل باشد صورت می‌گیرد و همچنین اگر طفلی یا ولی منحصر به فرد طفلی در شهریور ماه در مسافرت باشد عذر او موجه محسوب می‌گردد در هرصورت پس از رفع نقاهت و یا خاتمه مسافرت باید به ثبت اسم طفل اقدام شود و الا ولی طفل مشمول مقررات ماده ششم قانون آموزش و پرورش‌اجباری می‌گردد.
ماده ۱۱
ویرایشوزارت فرهنگ می‌تواند کسانی را که به مناسبت نقص خلقت و یا عدم استعداد کافی قادر به ادامه تحصیلات ابتدایی بر طبق برنامه‌عمومی نیستند از تحصیل معاف بدارد. این معافیت با ذکر ادله کافی و در صورت امکان با گواهی پزشک بر حسب پیشنهاد نماینده فرهنگ هر محل وتصویب وزارت فرهنگ خواهد بود.
تبصره - وزارت فرهنگ باید برای اطفالی که نقص خلقت دارند و کودکانی که هوش و استعدادشان کم است در آینده نزدیک آموزشگاه‌های‌مخصوص تهیه نموده و آنها را طبق برنامه معینی تربیت کند و حرف و صنایع و امور کشاورزی را به آنها بیاموزد.
ماده ۱۲
ویرایشوزارت فرهنگ تا زمانی که به قدر کافی دبستان دولتی تأسیس نکرده‌است باید به وسائل مقتضی موجبات تشویق و توسعه دبستانهای‌ملی را فراهم کند و در صورت امکان برای تدریس در این دبستانهای کمک‌آموزگار و آموزگار اعزام دارد.
در تقسیم اعانه میان این دبستانها باید علاوه بر رعایت حسن انتظام و نتیجه رضایت‌بخش امتحانات نهایی آنها تعداد دانش‌آموزان مجانی هر دبستان نیزدر نظر گرفته شود و به دبستانهایی که دانش‌آموزان بی‌بضاعت و مجانی آنها بیشتر است باید اعانه بیشتری داده شود. چگونگی تقسیم اعانه و مقررات‌راجع به آن با رعایت جهات فوق بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب شورای عالی فرهنگ برسد.
ماده ۱۳
ویرایشوزارت فرهنگ باید در تهیه برنامه و کتابهای ابتدایی نکات زیر را رعایت کند:
الف - غلبه جنبه عملی تعلیمات بر جنبه نظری آنها.
ب - مرغوبی طبع کتاب‌ها و تناسب مطالب آنها با روحیه کودکان و با زندگی و محیط فکری آنها.
ج - پرورش اخلاقی و تقویت حس دیانتی کودکان برای اینکه دارای عادات و ملکات حمیده شوند.
در برنامه سالهای ۵ و ۶ باید توجه خاص نسبت به کشاورزی و آهنگری و نجاری و جزو آن مبذول شود و کودکان باید علاوه بر یاد گرفتن مقدمات این‌حرف و صنایع نسبت به آنها ذوق و علاقه پیدا کنند و نسبت به شرافت کار خاصه کار یدی ایمان حاصل نمایند.
ماده ۱۴
ویرایشبرای رساندن کتاب مجانی به دانش‌آموزان بی‌بضاعت و همچنین مساعدتهای دیگری که باید نسبت به آنها بشود اقدامات زیر به عمل‌می‌آید:
- ۱ - یک سوم از کتابهای ابتدایی که در هر سال به چاپ می‌رسد برای تقسیم بین دانش‌آموزان بی‌بضاعت اختصاص داده می‌شود که به وسیله‌رؤسای فرهنگ و مدیران دبستانها مجاناً بین آنان تقسیم می‌شود.
- ۲ - در مرکز هر شهرستان انجمن خیریه با شرکت نمایند فرهنگ و فرماندار و شهردار و بخشدار و اشخاص خیرخواه تشکیل می‌شود و به وسائل‌مقتضی به تهیه کتاب و نوشت‌افزار و لباس دانش‌آموزان بی‌بضاعت حوزه آموزش و پرورش اجباری مربوط به آن شهرستان اقدام به عمل می‌آید.
تشکیل انجمنهای مزبور و سازمان و طرز عمل آنها به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب شورای فرهنگ هر شهرستان رسیده باشد.
- ۳ - مالکین دهستانها برای تأمین لباس و نوشت‌افزار و کتاب دانش‌آموزان بی‌بضاعت دبستانهای مربوط به یکی از دو طریق ذیل مساعدت‌خواهند نمود:
الف - همه‌ساله سهمی برای دانش‌آموزان بی‌بضاعت دهستان در نظر گرفته می‌شود و آن را تحویل نماینده فرهنگ محل می‌نمایند تا بر طبق‌مقرراتی که از طرف وزارت فرهنگ وضع می‌شود به مصرف مربوط برسد.
ب - مالکین خود مستقیماً لوازم تحصیلی و نوشت‌افزار و لباس تهیه نموده و آنها را بر طبق صورتی که به نماینده فرهنگ محل برای توزیع مابین‌دانش‌آموزان بی‌بضاعت تحویل می‌نمایند. در هر صورت نمایندگان فرهنگ موظفند همواره دفاتر منظمی ترتیب داده و صورت اعانات را در آن وارد کرده و مصارف مربوط را نیز به طور وضوح درآن یادداشت کنند و نیز موظفند صورت اعانات و مصارف را همه‌ساله برای اطلاع اعانه‌دهندگان ارسال دارند و در صورت لزوم منتشر سازند.
ماده ۱۵
ویرایشوزارت فرهنگ در ساختمان دبستانهای دهات باید مراعات نماید که محل سکونت برای مدیر و آموزگاران هر دبستان تهیه شود بدیهی‌است وضع این ساختمانهای فرعی باید به نحوی باشد که مزاحمتی برای دبستان فراهم نکند.
ماده ۱۶
ویرایشبه هر یک از کمک‌آموزگاران و دبیران که در خارج از محل اقامت خود خدمت می‌نمایند در صورتی که از طرف دولت منزل داده نشودکرایه خانه‌ای که از ربع حقوق پایه یک آنها کمتر و از نصف آن زیادتر نخواهد بود داده می‌شود تعیین مأخذ کرایه خانه با رعایت میزان کرایه خانه وسهولت و یا صعوبت معیشت در نقاط مختلف به موجب فهرستی می‌باشد که به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۱۷
ویرایشاساسنامه و برنامه کلاسهای کمک‌آموزگاری پس از تصویب شورای عالی فرهنگ به موقع اجرا گذارده می‌شود. کمک‌آموزگاران نمی‌توانندبه غیر از چهار کلاس اول ابتدایی در کلاسهای دیگر تدریس نمایند مگر اینکه به اخذ گواهینامه دانشسرای مقدماتی یا دیپلم کامل متوسطه نائل شوند.
ماده ۱۸
ویرایشوزارت جنگ می‌تواند با موافقت وزارت فرهنگ آموزگاران مشمول نظام وظیفه را در صورتی که به وجود آنها برای خدمت در دبستانهای‌دهات و قصبات نیازمندی باشد تا پنج سال موقتاً از خدمت نظام وظیفه معاف نموده و به آنها برگ آماده به خدمت بدهد.
آیین نامه شماره دو
ویرایشمصوب ۱۴ امرداد ۱۳۲۲
اجرای تبصره ۱ و ۲ ماده هشتم قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی
ماده ۱
ویرایشهمه دبستانهای کشور باید به تدریج دارای ساختمانهای اختصاصی شوند که اصول صحی و فنی در آنها رعایت شده باشد. وزارت فرهنگ‌باید برنامه ایجاد این ساختمانها را به وجهی تنظیم کند که در عرض مدتی که برای اجرای قانون پیش‌بینی شده‌است بتواند احتیاجات خود را از این‌حیث رفع نماید و در هر حال لازم است از اجاره‌خانه‌های نامناسب برای تأسیس دبستان حتی‌الامکان خودداری شود.
ماده ۲
ویرایشساختمان دبستان در شهرستانها باید با کمک مالی شهرداریهای مربوط و در دهستانها با کمک مالکین به عمل آید بعلاوه وزارت فرهنگ بایدبا تشکیل انجمن‌ها و جلب کمک اشخاص نیکوکار در هر محل اعاناتی جمع‌آوری کند و با اعتباری که همه‌ساله ضمن بودجه برای ساختمان پیش‌بینی‌می‌شود ساختمان دبستانها را تأمین نماید.
ماده ۳
ویرایشکمکهایی را که شهرداری هر محل طبق ماده دوم باید برای ساختمان دبستانهای محل به عمل آورد به قرار زیر است:
الف - واگذاری (بدون عوض) اراضی که در اختیار شهرداری است و وزارت فرهنگ آنها را برای ساختمان دبستان مناسب می‌داند.
ب - اختصاص قسمتی از درآمد شهرداری برای ساختمان دبستانها شهر و در صورت لزوم وضع عوارض مخصوص به نام ساختمان دبستان که‌پس از جمع‌آوری به اختیار وزارت فرهنگ قرار داده می‌شود.
ج - هر گونه مساعدت دیگر از حیث تهیه مصالح و لوازم ساختمانی و غیره.
ماده ۴
ویرایشکمکهایی را که مالکین دهستانها در ساختمان دبستانها باید به عمل آورند به قرار زیر است:
الف - واگذاری (بدون عوض) زمین مناسبی برای ساختمان دبستان.
ب - در موقع برداشت محصول هر سال اختصاص مقداری از آن که بهایش در حساب مخصوص در بانک به نام ساختمان دبستان و در اختیار وزارت فرهنگ گذاشته می‌شود همینکه سرمایه فوق به نصف برآوردی که برای مخارج دبستان آن محل کرده‌اند رسید وزارت فرهنگ نسبت به‌ساختمان دبستان اقدام خواهد کرد.
تبصره - در دهستانهایی که دارای مالکین متعدد می‌باشد کمک مالی هر یک از مالکین به تناسب سهم مالکانه ایشان خواهد بود.
ماده ۵
ویرایشوزارت فرهنگ از اراضی موقوفه و همچنین از بناهای موقوفه مسلوب‌المنفعه برای ساختمان دبستان استفاده نماید و همچنین می‌تواندموقوفات مجهول‌المصرف و متعذرالمصرف را به ساختمان دبستان اختصاص دهد. و نیز می‌تواند موقوفات دیگری را که عمران و آبادی آنها خالی ازاشکال نبوده و درآمد آنها غیر کافی است به نام تبدیل به احسن در مقابل خرید مصالح ساختمانی معاوضه نماید و اجاره بهای دبستانهایی را که به این‌ترتیب ساخته می‌شود در بودجه منظور نماید تا به مصارفی که واقف تعیین نموده برسد.
ماده ۶
ویرایشوزارت فرهنگ برای تهیه نقشه‌های ساختمان دبستانها که باید با جمعیت و آب و هوا و موقعیت هر محل تناسب داشته باشد دایره فنی‌تأسیس می‌نماید ساختمان همه دبستانها از روی نقشه‌هایی خواهد بود که از طرف این دایره ترسیم می‌گردد.
کسانی که بخواهند در محلی به خرج خود دبستانی ساخته و برای کمک به اجرای قانون آموزش و پرورش اجباری به وزارت فرهنگ اهدا نمایندمی‌توانند با دادن اطلاعات لازم راجع به موقعیت زمین نقشه ساختمان را از وزارت فرهنگ دریافت دارند. وزارت فرهنگ نبست به این اشخاص همه‌گونه مساعدت مانند اعزام مهندس به محل و تهیه نقشه ساختمان و جزو آن خواهد کرد.
ماده ۷
ویرایشوزارت فرهنگ موظف است نام کسانی را که در ساختمان بنای دبستان کمک مؤثر نموده‌اند و همچنین نام واقفینی را که از تبدیل محل‌موقوفه آنها دبستان تهیه شده‌است در لوحه‌ای ثبت و در دیوار بنای دبستان نصب کند و یا در صورتی که تمام خرج ساختمان را داده باشند دبستان را به‌نام آنها موسوم سازد.
ماده ۸
ویرایشمخارج نگاهداری دبستانهای ساخته شده به عهده وزارت فرهنگ است و باید در حفظ استحکام آنها اهتمام به عمل آید و همواره صورت‌آبرومند داشته باشد.
آیین نامه شماره ۳
ویرایشمصوب ۱۴ امرداد ۱۳۲۲
اجرای تبصره ۲ ماده دوازدهم قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی
ماده ۱
ویرایشهر گاه وزارت فرهنگ بخواهد از میان استادان و دانشیاران و یا دبیران دانشگاه کسی را برای خدمات مندرج در تبصره ۲ ماده دوازدهم‌انتخاب نماید مراتب را به وسیله رئیس دانشگاه به اطلاع شورای دانشگاه می‌رساند و شورای دانشگاه پس از جلب نظر رئیس دانشکده مربوط وشخص ذینفع نظر خود را به وزارت فرهنگ اعلام می‌دارد.
ماده ۲
ویرایشخدمات استادان و دانشیاران که مشمول اضافه حقوق تبصره ۲ ماده ۱۲ می‌گردد عبارت است از ریاست آزمایشگاه و کارخانه و ریاست‌دانشسرا یا دبیرستان و بازرس فنی و بازرسی دارویی و بیمارستان و ریاست ادارات فنی وزارت فرهنگ و دانشگاه و معاونت دانشکده.
ماده ۳
ویرایشخدماتی را که ممکن است به دارندگان پایه‌های دبیری و کسانی که دارای دانشنامه دبیری و رتبه اداری هستند ارجاع نمود به شرح زیرمی‌باشد:
- ۱ - تدریس در دبیرستان
- ۲ - نظامت دبیرستان یا دانشسرا یا ریاست دبستان و یا کلاسهای کمک‌آموزگاری
- ۳ - ریاست ادارات فنی فرهنگ استانها وریاست دوایر فنی وزارت فرهنگ
- ۴ - بازرسی فنی
- ۵ - ریاست دبیرستان یا دانشسرا
- ۶ - ریاست ادارات فنی وزارت فرهنگ و بازرسی فرهنگ‌شهرستانها و ریاست فرهنگ استانها. به استثنای مورد اول (تدریس در دبیرستان) سایر موارد مشمول اضافه حقوق مندرجه در تبصره ۲ ماده ۱۲می‌گردد و از تاریخ تصویب قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی برای احراز هر یک از مقامات فوق لااقل دو سال خدمت در مقام مادون یا ابراز کمال‌لیاقت شرط حتمی خواهد بود.
تبصره - سال پنجم و سال دهم اشتغال به آموزگاری و دبیری هر چند به پایان نرسیده باشد سال کامل محسوب و آموزگار یا دبیر مشمول ماده ۱۵ قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی خواهد بود.
ماده ۴
ویرایشپرداخت اضافه حقوق مندرج در تبصره ۲ ماده دوازدهم قانون آموزش ابتدایی اجباری در صورتی خواهد بود که استاد یا دانشیار و یا دبیرتمام اوقات رسمی خود را صرف انجام خدمت مربوط نماید و به هیچ وجه شغل موظف یا غیر موظفی در ادارات یا بنگاه‌های دیگر دولتی یا غیر دولتی‌قبول ننماید - استادان و دانشیاران می‌توانند با حفظ مقام استادی و دانشیاری ضمن انجام خدمت به تدریس خود نیز ادامه دهند.
این آیین‌نامه طبق اختیاراتی که به موجب ماده ۱۶ قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی به کمیسیون فرهنگ داده شده در جلسه ۱۴ مرداد ۱۳۲۲ به‌تصویب کمیسیون رسیده‌است.
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری