برگه:اکونومی پلتیک.pdf/۱۱

(۱۰)

 

و کار و دقّت وامیدارد درینصورت یقین است که زمین تمام فواید و ثمرات خود را ظاهر میسازد و این اثر و ثمر مخصوصاً در وقتیکه مالک زمین زارع آن باشد بیشتر است تا مستأجر چه ممکنست مستأجر خیال کند من هرچه زمین را بسی حاصلخیزتر نمایم مالک بر اجاره آن میافراید و عمده منفعت بکیسه او میرود پس جهد زیاد چه لازم امّا مالک درهرصورت ازین تصوّرات دور و در فکر ازدیاد حاصل است

فرق مالک و مستاجر
در باب زراعت اراضی غیروسیعه یا قطعات کوچک زمین گفتیم اگر مالک خود متصّدی امر کشت و زرع باشد محض زیادشدن منفعت کوشش و توجّه کامل مینماید و اگر ملک بدست مستاجر افتاد دلسوزی نمیکند و زمین استعداد خود را ظاهر نمیسازد مگراینکه مستأجر مطمئن باشد که نتیجه زحمات او عاید خودش میشود نه مالک بنابراین گوئیم هیچ‌چیز مستأجر را باهمال زیاد وانمیدارد مگر یأس از فایده پس اگر مالک مستأجر را امیدوار کرد که از حاصل زحمت خود بهره میبرد شک نیست که منتهای اهتمام را در کار زراعت میکند آنوقت هم مالک منتفع میشود هم مستأجر و درجه استعداد ملک نیز ضمناً معلوم شده است و این نکته‌ایست که ملّاکین باید همیشه در مدّ نظر داشته باشند و از رعایت آن غفلت ننمایند مستأجرین در شمال ایطالیا در بعضی امکنه رنجهای سخت میبرند و اراضی را بخوبی زراعت میکنند امّا تمام حاصل آنها را مالکین باسم مال‌الأجاره از آنها