برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۱).pdf/۲۴۸

این برگ هم‌سنجی شده‌است.

فصل دوازدهم

مختصری از اوضاع افغانستان

قبلا مختصری باوضاع افغانستان اشاره گردید و قضیه آمدن نماینده مختار انگلیس بافغانستان در زمان شاه شجاع شرح داده شد و این مقارن همان زمان بود که سر هارفورد جونس بایران آمد و معاهده سال ۱۸۰۹ را منعقد نمود.

ولی بعد از این تاریخ موضوع افغانستان نیز یکی از مسائلی است که اسباب بهانه دولت انگلستان شده و انگلستان در سر آن با ایران بنای ستیزگی را گذاشت. درست مانند روسها که در سر موضوع گرجستان اسباب استیلای قفقاز را فراهم آوردند دولت انگلیس نیز موضوع افغانستان را بهانه کرده از یکطرف اسباب نارضایتی امراء آن مملکت را از سلطهٔ ایران بافغانستان فراهم نمود، از طرف دیگر وسائل ضعف دولت ایران را بطریقی که اشاره میشد مهیا ساخت، آنوقت زمینه بدست آورد و بهتر توانست بتوسعه دایره نفوذ و قلمرو خود در ممالک ماوراء رود سند موفق شود.

برای اینکه موضوع قدری روشن شود لازم میآید مجدداً بتاریخ افغانستان از زمان ظهور سلسله قاجاریه در ایران بطور خلاصه اشاره شود.

بعد از احمدخان ابدالی که پس از مرگ نادرشاه افشار سلطنت ابدالی را در افغانستان تشکیل داد و قلمرو آنرا از بلخ تا سند و از هرات تا کشمیر توسعه

۲۳۸