که از ورود انگلیسها بآن محل جلوگیری کنند.
در ۱۶ اوت همان سال این خبر به مدرس رسید و وحشت زیادی در میان انگلیسهای مقیم هندوستان تولید نمود. لرد کلایو که در این موقع در قشون انگلیس سمت سرهنگی داشت با یک عده هزار و پانصد نفری از راه کنار دریا حرکت نمود که قلعه ویلیام را که همان کلکته باشد بتصرف در آورد و در ۲۲ دسامبر بساحل یساررود هوقلی که تا قلعه مذکور بیست میل فاصله داشت رسید.
سپس کلایو مطلع شد در شهر هوقلی که نزدیک قلعه ویلیام بود مقداری مالالتجاره و اجناس قیمتی موجود میباشد. پس ناگهان شبانه بآنجا حمله برده آنجا را بتصرف در آوردند و قریب پانزده هزار لیره غارتی بدست کلایو و همدستهای او افتاد و مظفر و منصور بقلعه ویلیام مراجعت نمودند.[۱] و هر چه هم آذوقه در این محل بدست انگلیسها افتاد آتش زدند.
از آن طرف سراجالدوله چهل هزار قشون تهیه دیده تقریباً کلکته را محاصره نمود. در اوایل ۱۷۵۷ جنگ سختی بین کلایو و سراجالدوله واقع شد و قشون کلایو عقبنشینی کرده خود را در داخل قلعه محصور نمودند. در این جنگ از قشون انگلیسها ۱۲۰ نفر اروپائی و یکصد نفر سپاهی کشته شد و دو عراده توپ هم از دست دادند.
در این بین از طرفین پیشنهاد صلح شد و شرایط ذیل قبول گردید:
اولاً آنچه که سابقاً متعلق بانگلیسها بوده چه اموال شخصی و چه مال کمپانی همه را سراجالدوله بآنها مسترد دارد.
دوم اجازه دهند مالالتجاره آنها از خاک بنگاله بسایر ایالات هندوستان بدون حقوق گمرکی عبور کند. در عوض انگلیسها متعهد شدند دشمنان نواب را
- ↑ شرح زندگانی لرد کلایو (صفحه ۵۵)