فصل هجدهم
سیاست انگلیس در ایران در اوایل سلطنت محمدشاه
در اوایل سلطنت محمدشاه، سیاست روس و انگلیس هر دو بخوبی در ایران معین شده بود، یعنی بقول انگلیسها حرکت دائمی روسها بطرف هندوستان و جلوگیری انگلیسها از نزدیک شدن روسها بسرحدات هندوستان. این دو سیاست در این هنگام در ایران داشت بیکدیگر نزدیک شده با هم تصادف مینمود.
قبلا اشاره شد که در سال ۱۸۳۳ یک قرارداد سری بین دولتین روس و عثمانی منعقد گردید که دولت عثمانی تنگهٔ داردانل را بروی تمام کشتیهای سایر دول بجز کشتیهای دولت روس مسدود نماید و انگلیسها از این معاهده سری مطلع شده در صدد جلوگیری بودند. از طرفی دیگر در مدت جنگهای ایران با روس، انگلیسها امتحانات خوبی نسبت بایران ندادند و ایرانیهای حساس، دیگر اعتمادی بقول و قرار انگلیسها نداشتند، از طرف دیگر هم چشمشان از روسها ترسیده و حاضر نبودند بار دیگر با روسها در جنگ و ستیز باشند، بنابراین رفتارشان با روسها بطوریکه تاریخ نشان میدهد خیلی ملایم و با مدارا بوده و خود این مناسبات با روسها سبب شده بود که انگلیسها اظهار سوءظن کنند و شاید هم سیاست دولت انگلیس یک چنین سوءظنی را در این موقع لازم داشت.
