برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۲).pdf/۵۱

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۴۳۵

در نزد معزی الیه بخط انگریزی و ایرانی ضبط است و همچنین فقراتی که محاوره و گفتگو شد همه بدون اختلاف در اینجا مرقوم است. ثانیاً نوشتجاتیکه وزیر امور خارجه و میرزا علی نوشته بودند همه را مستر مکنیل در لندن باسمه کرده است و اگر ملاحظه کرده با یکدیگر تطبیق نمایند واضح خواهد شد که مطلقاً اختلاف و اشتباهی در آنها نیست، پس در اینصورت معلوم است که جناب معزی‌الیه مضمون نوشتجات را فراموش کردند و یا اینکه عمداً اغماض مینمایند، لکن بعضی از کاغذها را که مستر مکنیل باسمه نموده است و سواد اینهمه نزد بنده درگاه است بدرستی ترجمه نکرده پاره‌ای فقرات را که مشعر بر مراتب بدرفتاری او بود بالمره از میان برداشته است و این معنی را در همان مجلس موافق مسوده کاغذهای مزبوره و کتابچه‌های مستر مکنیل مقابله و مدلل نمودم.

فقرهٔ دیگر از نوشتهٔ جناب لرد پالمرستون این است که از مضمون نوشتجات امنای دولت ایران چنین مستفاد می‌شود که رفتار مستر مکنیل در دوستی دو دولت باعث نقصان شد و حال آنکه نه چنین است، بلکه رفتار و کردار امنای دولت ایران خود سبب بوده، رفتار مستر مکنیل کلا در دولت انگریز مقبول و مستحسن گشت، چرا که هر چه او کرد و آنچه او گفت همه موافق حکم و مطابق رأی و رضایت این دولت است که سابقاً باو دستورالعمل داده بودند و اگر علاوه بر دستورالعمل همکاری کرده بود همه در دولت ما مقبول شد.

جواب: رضای شما و رفتار مستر مکنیل دلیل نمیشود که آن امور خلاف قاعدهٔ عهد و شرط دولتی نبوده است و فیمابین دول کل عالم رابطهٔ الفت و واسطهٔ مودت نگهداشتن لوازم عهود و شروط عهدنامه است که طرفین ممضی نموده باشند و هر یک از امنا و وکلای دولتی که بخلاف آن رفتار و نقض عهد و شرط نمایند در حقیقة و نفس‌الامر، اطوار چنین شخصی در هیچ مذهب و ملت پسندیده و مقبول نخواهد شد. امنای دولت انگریز از دولت ایران در بعضی مواد شکایت داشتند و در بعضی جهات خواهش، دریاب شکایات، من جمیع‌الجهات جواب حسابی شنیدند و در اکثر آنها خود اذعان کرده و متقاعد شدند و هر کس این اوراق را بنظر انصاف