برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۲).pdf/۶۸

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۴۵۲

مخالفت های جدی و علنی بکند، علاوه بر اینها هرات محتاج یک مساعدت مالی بود که آنرا انگلیسها بدون حساب و شمارش میدادند. هنوز سال بآخر نرسیده بود که قریب به هشت لک[۱] روپیه بحکومت هرات پول داده بودند و یارمحمدخان ناچار بود در اینموقع بانگلیسها روی خوش نشان بدهد و با آنها تا اندازه ای کنار بیاید. بنابراین در این سال یعنی در سال ۱۸۳۹ میلادی (۱۲۵۵ هجری قمری) کمپانی شرقی هندوستان انگلیس دو معاهده یا یارمحمدخان و شاهزاده کامران منعقد نمود؛ یکی در ۹ ماه جولای و دیگری در ۱۵ اوت، اولی در تحت ۵ ماده، دومی در ۱۱ ماده و هر دوی این عهدنامه ها در جزء مندرجات کتابهای معاهدات و اسناد سیاسی[۲] که توسط اتچی‌سون در ده جلد جمع آوری شده در جلد نهم آن در صفحات ۲۳۴ تا ۲۳۷ ضبط شده است و لازم بود که هر دوی این عهدنامه‌ها در اینجا عیناً درج شود ولی بملاحظاتی تمام آن نقل نگردید و فقط مختصر اشاره‌ای بمواد اساسی آنها نموده میگذرم.

در مادهٔ اول معاهدهٔ نهم جون ۱۸۳۹ فرمانفرمای کل هندوستان، یارمحمدخان را وزیر پادشاه هرات شناخته او را واسطه بین دولت انگلیس و حکومت هرات میشناسد.

در مادهٔ دوم مقرر است هر چه دولت انگلیس پول بهرات میدهد توسط یارمحمدخان بدهد. او نیز متعهد میشود هرچه خرج میکند با حضور نمایندهٔ سیاسی دولت انگلیس باشد.

در مادهٔ سوم یارمحمدخان متعهد میشود که هیچ اقدامی بدون مشورت نمایندهٔ سیاسی انگلیس نکند و هر گاه نمایندهٔ انگلیس بدون اطلاع وزیر هرات یعنی یارمحمدخان در امور داخلی هرات دخالت کند این دلیل عدم دوستی بین مملکتین خواهد بود.


  1. هر لک روپیه معادل صدهزار روپیه است.
  2. A Collection of Treaties, Engagements and Sanads by, Aitchison.