۲۴
دیگر ملّت قدیم ایران زنده نخواهد ماند تا از دشمنی دیگر هزیمت یابد.
ملّت زنده آنست که بتواند بآزادی و براهنمائی عقل و بمدد ذوق و استعداد طبیعی برای حفظ مصالح و دفع مفاسد و جلب منافع مادّی و معنوی خویش کار کند و زبانش را گنجینهٔ معلومات و افکار خویش سازد و بداشتن زبان کامل فصیح بر کیفیت این زندگی پنج روزه چندین برابر بیفزاید و سفر کوتاه عمر را در این عالم پر از بد و خوب و زشت و زیبا بدلالت کتابی بانجام برساند که خود آن را نوشته است. اما اگر تمدّن فرنگی ما را مغلوب کند اختیار جان و آزادی فکر همه از کف ما خواهد رفت.
تمدّن فرنگی را بازیچه مگیرید. اگر تمدّن فرنگی ما را بگیرد تاریخ یکی از مهمترین و قدیمترین ملل بزرگ عالم بسر خواهد رسید و دفتری که دو هزار و پانصد سال باز بوده است یکباره بسته خواهد شد.
تمدّن فرنگی را بازیچه مگیرید. ما هرگز حریفی چنین دانا و توانا و بیرحم و خودپسند نداشته‌ایم. فرنگی عرب پابرهنهٔ گرسنهٔ صحرانشین و ترک و مغول مست خونریز نیست که پس از تاخت و تاز و کشتار از اسب فرود آید و اندکی بیارمد و کم کم فریفتۀ نقش قالی و عاشق باغ خرم ایران گردد و بپالوده و نان و حلوا و قصر زرنگار و کمی بعد بشعر مولوی و سعدی و حافظ رام شود و صحراگردی و مردم‌کشی را از یاد ببرد . تمدّن فرنگی چنگال آهنین دارد و بعلم و ادب و دانش و هنر و قدرت و اطّلاع خود چندان غرّه است که عظمت فردوسی ما را نیز چنانکه باید نمیشناسد.
حملهٔ تمدّن فرنگی از حملهٔ عرب و ترک و تاتار بدتر و زیان‌آورترست
