گفتار دوم . ار های از طلاب ایرانی دارند ج : خط اوستانی یا دین دبیری ۲ ، خط اوستانی با (زند) که آنرادین دپیری نامند باغلب احتمالات در زمان ساسانیان اختراع شده است ، چه تا آن عهد متون اوستا سینه بسینه میرسیده است و یا با خطوط مختلف هر عصری یادداشت میشده است . عاقبت تطوری که رفته رفته در زبان ایرانیان پیداشده بود بیم آن بود که تجوید و قرائت کتاب بزرگ زردشت دستخوش گردش روز گار شود واصل و حقیقت آن سخنان از میان برود ، ازین روی و بدین اندیشه بهتر دانستند که خط درست و کاملی اختراع کنند تا بتوانند همه اصوات وحروف زبان قدیم را چنانکه هست بر صفحه ثبت نمایند ، و از خط پهلوی ناقص یا خط سریانی که یکی از خطوط خوب آنزمان شمرده می شد ایکن از حروف ومقاطع صوت زبان قدیم اوستا بی بهره بوداین هنر انتظار نمیرفت که تمام لغات و اصوات وقرائت صحیح اوستا رادر کنف خود صیانت نماید . ۱- آقای پروفسور باشاره دولت محضر درسی در خانه خود راه انداخت و چند سالی حقیر و احتال حفیر بقدر استعداد خود از آنمحضر استفاده کردیم و راهی برای بررسی و مطالعه ما از فیض ایشان بازشد و اکنون هم آقای دکتر ابراهیمیان که از تلامذه ایشانست در دانشسرایعالی بتدریس این خط و زبان اشتغال دارد . ۲- دین دپیری دراصل «دین دپیوریه» است یعنی « خط دینی ، و کلمه « دین » بیاء مجهول بهمان معنی « دین » تازی است که بناء معروف و از لغات آرامی بعربی رسیده است وشاید اصل این دولغت یکی باشد و ایرانیان از ساسیان یا بالعکس سامیها از آریاها گرفته باشند . اما کلمه دبی وریه، مرکبست از ، دپی، بمعنی خط و د و ر ، از ادات فاعلی وه یه که همان باء مصدری فارسیست که با هاء ساکن مرکب بوده است و در زبان دری ماه از آن اسقاط گردیده است ـ ومعنای آن «خط نویسی دینی است ، توضیح آنکه « دبی ، دراصل «سومری» دب بضم اول وباء تحتانی بوده است ـ وبابلیان آنرا دپ یضم اول وباء سه نقطة تحتانی میگفتند ، و در عیلامی کهنه نیز چنین است ، پس در ایران دبی شد و در سانسکریت نیز همچنین است : وسیفة وصفی آن هدپور، بود ، و در زبان دری - دبیره شد - اما خود کلمه را تازیان باختلاف مانند «دبیریه و ادفیری» و«دفیره» ضبط کرده اند – لغات دبستان و دبیرستان و دیوان ودفتر همه از ترکیبهای ادبی است که هریک با ساوندی تر کیب گردیده است . وار در ایران منت" استادی
- -
