برگه:سبک‌شناسی، جلد ۱.pdf/۱۸۲

این برگ نمونه‌خوانی نشده‌است.
–۱۵۰–

سبك شناسي ایرانیان انداختند و از فضل دهاء ورشادت و وفای سرداران ایرانی برای پیشرفت کار خویش بهره بر گرفتند، بنابرین درعہد بنی عباس گفتگود مشاجرة شعوبیه هواداران«عجم» ومخالفان آنها هواداران قبایل «عرب» در گرفت، و شاید گاه بـگاهی از طرف دربار خلافت هم این مشاجره ومفاخره نیرو گرفته و بمكابره می پیوسته است. طرفین برای اثبات مرام خویش مقالات ورسالها و کتب نوشتند و در نتیجه این جنجال عظیم دو علم ترقی کرد، یکی علوم عربيه وصرف ونحوو لغت که هواداران عرب از برای پیشرفت زبان عرب در تأليف ونشر كتب مذکور بی اختیار بودند و نیز شعوبیه در ترجمه کتب پهلوی وهندی و یونانی و نشر تواریخ ملل پیش از اسلام و افسانهای قدیم که حاکی از عظمت وهوش وذكاء ملل غير عرب بود سعی میکردند و میتوان ترجمه های این مقفع و مجلدات تاریخ طبری و مسعودی و حمزه وسير الملوك وعيون الاخبار وغرر اخبار ملوك الفرس ثعالبی وغیره را از کارهای شعوبیه شمرد. این دو حزب که در هر دو طرف ازعرب وعجم مخلوط شده و مانند يك عقيدة علمی نه يك مرام نژادی از هر جنس در آن دو حزب موجود بود، سالیان دراز درزد و خورد بودند وشاید بعد از کنار کشیدن ایرانیان از دربار خلافت و روی کار آمدن ترکان قدری درممالك عربی نشین تخفیف یافته باشد، لیکن درممالك ايران، خاصه در پادشاهی طاهریان و لینیان و سامانیان بقوت خود باقی بود، و یکی از عوامل بزرگ، احیاء زبان فارسی و بوجود آمدن شاهنامه و امثال آن در خراسان نتیجه تأثیر شعوبیه و آزاد مردان بوده است. در آخر این حزب مغلوب هواداران عرب گردید و نخستین بار دیالمه ووزرای ایشان مانندا بن عميد و صاحب وشایدخود عضدا الدار له بدستۀ طرفدار عرب پیوستند،و از عربی حمایت کردند و در نشر آن زبان ساعی بخرج دادند. بعد از آنها ترکان غزنوی و سلجوقی ۱ - علامه جارالله زمخشری در مقدمه یکی از کتب نحو تألیف خود باین معنی تصریح دارد که من على رغم شعوبیه که مایل بترویج زبان عربی نیستند این کتاب را می نویسم تا خدا را خوش آید و بینی دشمنان زبان عربی بخاد مالیده شود. رك: نسخة مقدمة ندوه خطی متعلق بكتابخانه مجلس ۔ معروفت که صاحب عباد میگفته است من در آینه نگاه می کنم که مبادا روی عجمی شورای ملی صفحه اول

را ببینم |