برگه:سبک‌شناسی، جلد ۱.pdf/۶۳

– ۳۱ –

---

- ۳۱ - ۱ - در شهر بازار مواد یا پاسار کار عبارتی بوده است بخط میخی که: من «کورش پادشاه هخامنشی ام» و نیز مجسمه از زیر خاک در ۱۳۰۷ باهتمام پروفسور هرتسفلد بیرون آمده و بر آن این سطور نبشته است: «من کورش شاه بزرگم • ۲ - کتیبه بیستون ۲ این نوشته بر تخته سنگی بزرگ در در" : کوچکی از کوه معروف به بیستون «بهستان» ۱ – شاید اصل این کلمه د پارسا کر ته > باشد یعنی شهر پارس با شهری که پارسی آنرا ساخته است . با شهر مردم پارس - چه «کرت» که بعدها « کرده شده است در زبانهای قدیم متهم اسامی مردم و شهرها بوده است مانند بلاش کرد خسرو کرد یزد کرد که همه آنها از کرده بکر کاف و یعنی «عمل» عربی است و بعدها کاف آن با گاف پارسی بدل شده است . شهری بوده است در ۱۸ فرسخی شمال شرقی شیراز که امروز و برانه ای از آن باقی است و روزی پایتخت کورش هخامنشی بوده و نام امروز آن مشهد مرغاب با مشهد مادر سلیمان است کورش در این شهر پس از تأسیس دولت شاهنشاهی فارس و انقراض مملکت ماد یاد گار و بنایی ساخت که امروز خرابه آن از قبیل چند ستون و پایه های سنگی بر جایست و اهل فن بر آنند که در آغاز عمارتی بوده است دارای چهار ستون بزرگ سنگی و گالاری که ستونها در دو طرف آن قرار داشته است و در دو سوی گالاری نامبرده دو تالار بوده است که از دالانچه بتالارها میرفته اند در این عمارت کتیبه ها و مدار هایی بوده است که همه مدار شده و از میان رفته است ، ومورتی دارای بال باقی است که در زیر آنصورت نوشته شده است « من کورش پادشاه هنا منشی ام » و این کتیبه ضایع شده است . قبر کورش هم در آن محل باقی است و بر گرد این بنا عمارت بزرگی بوده است که آثار پایه های آن پیداست و عبارت بالا در سنگهای آن نیز کنده شده است ، ی ۲ - بیستون در اصل بفستان است، و تازیان غالباً آنرا «بیستون» خوانده اند و یاقوت گوید بهستون قربه ایست بین همدان و ملوان و اسم او «ساسبانان» است و از شرحی که در باب غار شبدیز داده است معلوم میدارد که مرادش « طاق وستانه میباشد و غالب جغرافیا نویسان معروف عرب چنین ذکر کرده اند ، و در باب بیستون از غارهای طلاق وستان وصف نموده اند و هیچکدام از کتیبه دار وش نام نبرده اند و این معنی از عجایب است . اما بفستان بمعنی «جایگاه خدا بان» بوده است ، زیرا در عهد هخامنشی و تا چند قرن بعد د به نام پروردگار عالم بوده است ، به نخستین بار با هدات» بشکل دبغ داتی» در کتیبه «سار گونه پادشاه آشور که از سال ۷۲۱ تا ۷۰۰ قم پادشاهی کرد بنام یکنفر ایرانی دیده میشود سپس واژه د بن بدیش » نام یکی از ماههای مذکور در کتیبه داریوش است معنی در ماه ستایش خدا * و در اوستا و کتیبه ها هم بخ بنی « خدای عالم » آمده و دو تن از امر ان فارس بن گرت و به دار بقیه دانه در مشه و