ایران (۱۲۴۱ – ۱۲۴۳ ق.) و بسته شدن معاهده ننگین ترکمن چای و مجزی شدن قسمت زیادی از ایران و ضمیمه شدن آنها بروسیه بنا بر تعصب مذهبی و یا وطن خواهی مانند عدهٔ
 |
اسدالله‌خان ابوالفتح‌زاده |
زیادی دیگر از قففاز بایران مراجعت کردند. ابوالفتح زاده سابقا افسر قزاقخانه و درجه سرتیپی داشت در دوره اول مشروطیت که عده‌ای از افسران قزاقخانه برای همراهی با ملیون و ضدیت علنی با محمدعلی‌شاه از قزاقخانه استعفاء دادند او هم از جمله آن افسران بود. نامیرده از مجاهدین فعال انقلاب مشروطیت و از مدافعین مجلس در شب بمباردمان مجلس[۱] بود و بهمین واسطه، جزء ملیون، نامی پیدا کرد و در ورود مجاهدین بتهران در ۱۳۲۷ ق. برای اسباب تسهیل ورود ملیون در تهران و قزوین خیلی زحمت کشید بعد از فتح تهران از طرف هیئت مدیره مأمور وصول وجه از شاهزاده مسعود میرزا ظل‌السلطان گردید. در حدود سال ۱۳۲۸ق. سفر مختصری به اروپا کرد و بعد از مراجعت در ۱۳۳۰ که مرنارد بلژیکی[۲] بجای مرگان شوشتر امریکائی رئیس خزانه‌داریکل گردید او مأمور مالیات ساوجبلاغ و شهریار شد و بعد از مدت کمی به واسطه بدرفتاری نسبت برعایا معزول شد راجع باین موضوع چون خانواده و بستگانش پیرو طریقه بهائیت (بهائی فرقه‌ای است از بابیه) بودند رقبایش باو نسبت دادند که در این مأموریت برای پیشرفت دسته مزبور کار میکرده‌است. بنظر نگارنده افکار و نظریات ابوالفتح‌زاده بالاتر از این حرفها بوده و اگر خانواده‌اش بر فرض متهم ببهائیت بوده‌اند مربوط بخود او نبوده زیرا در این ایام از طرف رئیس فرقه بهائی اکیداً منع شده بود که بهائیان نباید دخالت در سیاست نمایند در صورتیکه ابوالفتح‌زاده کاملا وارد در سیاست بوده و عملیاتش با دستورات مرکز بهائیت کاملا متباین و منافات کلی داشته است. درموقع حمله روسها در سال (۱۳۳۳ ق.) بتهران او هم با مهاجرین از تهران حرکت کرد و تا کرمانشاه رفت و بعد در اوایل شهریور ۱۲۹۵خ. برابر با ذیقعده ۱۳۳۴ق. درسال ۱۳۳۵ق. با رفیق صمیم خود ابراهیم خان منشی‌زاده که او هم سابقاً سرهنگ قزاقخانه و از مهاجرین بود کمیته مجازات را تشکیل دادند و کمی بعد محمد نظر خان مشکوةالممالک را هم داخل در جرگه خود کرده و کمیته مجازات بهمت این سه نفر تشکیل یافت و بعداً دستیاران آنان: کریم دواتگر ضارب حاج‌شیخ فضل‌الله مجتهد نوری در سال ۱۳۲۶ق. و کشنده میرزااسمعیل خان شیرازی رئیس انبار
