مقدمه ناشر
و معرفی کتاب ومؤلف آن
کتابی که اینک در دسترس مطالعهٔ خوانندگان محترم نهاده میشود مجمع التواریخ نام دارد و مؤلف آن میرزا محمد خلیل با سلطان خلیل میرزا مرعشی حسینی نوادهٔ سید محمد متولی آستانهٔ رضوی ملقب بشاه سلیمان ثانی است که از جانب مادر صفوی بوده وجد او یعنی شاه سلیمان ثانی بتفصیلی که در همین کتاب مسطور است در سال ۱۱۹۳ قمری مدت چهل روز در مشهد سلطنت کرده است .
موضوع این تاریخ چنانکه مؤلف خود در مقدمه تصریح میکند شرح وقایع و سوانحی است که در ایران از تاریخ شورش افاغنه غلزائی قندهار یعنی از سال ۱۱۲۰ بوقوع پیوسته تا عصر مؤلف که سال ۱۲۰۷ است و مؤلف مدعی است که بعضی از این حوادث را تا زمان او هیچکس چنانکه باید و شاید ننوشته بوده جز میرزا مهدیخان أسترابادی مؤلف تاریخ جهانگشای نادری که او هم بعضی از احوالات را بنا بر مصلحت و هوای وقت در نهایت خفت و ناهمواری و اختصار وغیر واقع ذکر کرده است .
حق اینست که میرزا محمد خلیل مؤلف مجمع التواریخ پاره ای قسمتها از وقایع هشتاد و هفت سالی را که بضبط آنها قیام نموده مثل علل شورش افاغنه و بیان حال ناگوار دستگاه سلطنتی شاه سلطان حسین و اسباب انقراض دولت او و شرح حال خاندان خود و وقایع راجع بسید. احمد شاه مرعشی و شاه سلیمان ثانی را بتفصیل و وقتی نوشته که شاید هیچیک از تواریخ راجع باین ایام آن حوادث را باین خوبی ننوشته و در ضبط نیاورده باشند.
اما از جهت د ناهمواری ، که نسبت آنرا مؤلف بمیرزا مهدیخان میدهد
