برگه:HekmatSoqratAflaton.pdf/۲۴

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
–۲۰–

کرده است. آری سقراط دانشمند بوطن خود دلبستگی تمام داشت و از این شهر بیرون نرفت جز در هنگام جنگ که تکلیف ملی او تقاضای مشارکت در محاربه مینمود همیشه بحفظ قوانین و اطاعت آن مقید و بر ادای وظایف مردانگی نسبت بافراد و هیئت جامعه مراقب بود حتی در میدان قتال که نه تنها دفع دشمنان وطن کرده بل دوستان خود را نیز محافظت نموده است. (در یک واقعه گزنفن سابق‌الذکر و در موقع دیگر الکبیادس[۱] را که هردو از معاریف یونان و از جملهٔ ارادت کیشان او بودند از خطر مرگ نجات داده است) معهذا در مشاغل سیاسی داخل شد تا بفراغت بوظیفهٔ الهی خود در تعلیم حکمت و اخلاق مشغول باشد و چنین مینماید که با این سبک و سیره نبایستی مورد سوء ظن سیاسی شود لیکن در بلدی که امور ملکی بدست عامهٔ ناس و تابع عقاید و اخلاق آنان بود اعتراضات سقراط باخلاق عمومی البته نسبت به جمهوری و حکومت بلد بی گوشه و کنایه نمیماند بعلاوه هر تخلف از عادات و عقاید دینی و غیر دینی در چنان موقعی بنظرها نقض قوانین و جنایتی عظیم بشمار میآمد و سقراط اگر قوانین بلد را با موافقت کامل و صدق نیت فرمانبردار بود در عوض عادات و عقاید قدیمهٔ عامه را بپختگی متزلزل مینمود.

اما دین و مذهب یونانیان آشکارا نوعی از شرک و بت پرستی بود که هر چند بمقتضای طبع و ذوق لطیف یونانی متضمن تشبیهات بدیعه و نکته سنجیهای نمایان در لباس تمثیل و استعاره گردیده لیکن در نظر حکمت و اخلاق عقیدهٔ سخیف و جاهلانه بود بنابراین فلاسفهٔ دانا اعم از آنکه بمجاهده و تحقیق خود بمذهب توحید رسیده یا نرسیده بودند بآن عقاید وقعی نمیگذاشتند ولی از راه تقیّه و احتراز از گرفتاری


  1. Alcibiade