برگه:HekmatSoqratAflaton.pdf/۲۴۴

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
–۲۴۰–

نتواند بود. آیا برنخوردی که بعضی کسان باین طریق کم‌کم از مردم گریزان میشوند؟ گفتم آری. گفت اما این عیب آن اشخاص است و سببش این است که از امور انسانی بیخبرند و میخواهند با افراد انسان طرف شوند چه اگر اندکی تجربه داشتند احوال مردم را بدرستی درمییافتند و میدانستند که بدان و نیکان هردو کمیاب میباشند و اکثر مردم در حد وسط جا دارند. گفتم یعنی چه؟ گفت از این حیث نیز مردم همان حال بلندی و کوتاهی قامت را دارند مگر نمیدانی اشخاص بلند و کوتاه هردو در میان افراد مردم اندک‌اند و همین کیفیت در جانوران و چیزهای دیگر نیز هست چنانکه تندی و کندی و زشتی و زیبائی و سفیدی و سیاهی و هر چیز غالباً در برترین پایه نیست بلکه متوسط است؟ گفتم آری میدانم. گفت اگر بنا باشد خباثت میدان مسابقت شود آیا جز اینست که خبیث‌های درجهٔ اول اندک خواهند بود؟ گفتم چنین مینماید. گفت سخن ما در این موضوع نبود و همینقدر میخواستم معلوم کنم که مردم همه بد نیستند. اکنون تحقیق کنیم از گریزان‌شدن از عقل و آن چنان باشد که کسی علم استدلال و تعقل ندارد و با اینحال دلیلی را می‌پذیرد سپس از روی حقیقت یا باشتباه چنین مییابد که استدلال غلط بود و رأی مخالف اختیار میکند و چون بمناظره و رد و قبول آراء مختلف متضاد خو گرفت سرانجام دربارهٔ قوهٔ تعقل و استدلال مشتبه شده معتقد میگردد که نه در امور عالم حقیقتی است نه عقل و استدلال را میزان و بنیانی یعنی بهیچ‌چیز نمیتوان مطمئن شد و همه اوضاع عالم در جزر و مد است و یک آن بر پایه و مبنای ثابتی پابرجا نیست.

گفتم راست است. گفت پس آیا مصیبت بزرگی نیست که هرچند استدلال و تعقل درست مبانی استوار دارد و میتوان آنرا دریافت شخص بسبب وارد شدن در مجادله و مغالطه که هر امری را گاهی درست و زمانی غلط می‌یابد عاقبت بجای آنکه خود را قاصر و عیب را از بی‌بصیرتی