برگه:Khatabeh-Taghizadeh.pdf/۱۱۸

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۱۶
ذیل
 

موارد شکایت عمومی بود رفته بود و در مجلس حرف او باعث خنده شد و میتوان چند فقره خوشمزه از ساده‌لوحی بعضی دیگر (شاید دو سه نفر) از وکلاء در مقام تفریح ذکر کرد لکن صفای نیت و حسن عقیدت و ایمان و خیرخواهی این قبیل وکلای کم‌علم استثنائی قابل‌قیاس با فاسدین درباری و گرگ‌های درنده نیست.

۸- آیا در مجلس اول احزاب سیاسی وجود داشت و چند حزب بود و مرام آنها چگونه بود و آیا تشکیلات آنها بشکل ممالک غربی و برمبنای اصول آنها بود؟

ج- در مجلس اول حزب سیاسی باین اسم وجود نداشت و فقط البته تندروان و محافظین بودند که عقاید بعضی‌از اولیها شباهت به سوسیالیسم داشت. در مجلس دوم برای مرتبهٔ اول احزاب سیاسی پیدا شد که دو حزب مهم در تمام حوزه آن مجلس مباحثه و معارضه داشتند که یکی اعتدالیون بود (که بخود اعتدالیون‌اجتماعیون عنوان دادند) و دیگری حزب دمکرات بود که نسبتاً تندرو بود و تشکیلات بسیار منظم بطرز اروپائی داشت و انبساط زیاد در مملکت پیدا کرد و افراد آن خیلی پرشور و فعال بودند و همچنین اعتدالیون تشکیلات منظمی داشتند و دارای افراد صالح و آزادی‌خواه و وطن‌دوست بودند. این دو حزب در سیاست خارجی اختلافی نداشتند و کشمکش آنها اغلب (ولی نه در همه چیز) در امور سیاست داخلی بود. حزب سومی هم در مجلس باسم اتفاق و ترقی پیدا شد که اهمیت و نفوذ نظیر دو حزب اول را نداشتند. حزب دمکرات را مخالفین آنها اسم انقلابیون داده بودند و هرچند خود آنها از این اسم تبرا کردند و قبول نداشتند بواسطهٔ تکرار و تبیلغات این اسم اغلب برای آنها در افواه ماند و حتی در بعضی از کتب تاریخ مشروطیت مثل امر مسلم تکرار شده است. مرام دمکراتها نسبت