که خود شیخ سعدی اینکار را کرده و احتمال قوی میرود که این اشارات را بعدها استنساخ کنندگان افزوده باشند و فرضاً که چنین نباشد این اشارات زمانی واجب بوده که شعر و نثر را با هم یکسره مینوشتند و مطالب را از هم جدا نمیساختند.
دیگر اینکه در دیباچه عناوین مانند: «سبب تألیف کتاب» و «عذر تقصیر خدمت» و «ذکر امیر کبیر» و امثال آنرا و در باب هشتم عناوین «حکمت» و «پند» و «نصیحت» و مانند آنرا حذف کردیم زیرا از تأمل و مطابقه نسخهها بر ما یقین شد که این عناوین را شیخ سعدی ننوشته و اگر هم چیزی نوشته غیر از این بوده است چنانکه دربارهٔ اتابک ابوبکر و پسر او که هنگام تصنیف کتاب زنده بودهاند و سعدی گلستان را بنام ایشان موشح ساخته است «رحمة الله علیه» و مانند آن نوشتهاند و در نسخهٔ بسیار کهنهای که متأسفانه یک ورق بیشتر از آن باقی نمانده بود در جائی که معمولا «سبب تألیف کتاب» عنوان کردهاند چنین عنوان دیده شد: «پند از پشیمانی خوردن از دنیا» و در هر حال چون این عنوانها اهمیت و فایده ندارد و یقیناً از قلم شیخ نیست حذف آنها را سزاوارتر دانستیم.
* * *
اینک چند کلمه هم از نسخههای مهم که در دست داشتهایم و دوستانی که در این باب مساعدت کردهاند مینگاریم:
نسخه اصفهان که متن این گلستان قرار داده شده متعلق بود بآقای ابوالحسن بزرگزاد و ایشان بی مضایقه نسخهٔ نفیس خود را مدتی مدید بما تفویض کردند و توفیق یافتن ما در تنظیم این کتاب بمساعدت