برگه:KoliyatSaadiForoughi.pdf/۱۱۰

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
— ی —

از آن دو نسخه هم داده شد و مقارن اتمام کتاب آن عکسها رسید.

یکی از آن دو نسخه در سال ۷۲۰ نوشته شده و متعلق به لرد گرینوی انگلیسی بوده و جزء متروکات او میباشد. نسخهٔ دیگر در سال ۷۲۸ نوشته شده و متعلق بکتابخانه ادارهٔ هند است.

مشاهدهٔ این هر دو نسخه عقیده‌ایرا که در صدر این مقدمه اظهار داشته‌ایم که گلستان از اوایل امر دستخوش تصرفات گردیده، تأیید کرد زیرا هرچند اولی کمتر از سی سال و دومی کمتر از چهل سال پس از وفات شیخ سعدی نوشته شده آن هردو گذشته از غلطها و سهوهای کتابتی با آنکه فقط هشت سال از یکدیگر فاصله دارند با هم و با نسخه‌های کهنه دیگر اختلافاتی دارند که جز تحریف و تصرف عمدی محمل دیگر برنمیدارد.

در هر حال نسخه لرد گرینوی از نسخ گلستان که تاریخ کتابتش معلوم است کهنه‌ترین نسخه‌ایست که تاکنون بنظر اینجانب رسیده و هر چند نه خالی از غلط کتابتی است و نه اطمینان میتوان داشت که از تحریف و تصرف عمدی مبری بوده باشد از جهت نزدیک بودن بقلم شیخ سعدی تقریباً در عرض نسخه آقای بزرگزاد است و بنابرین از اختلافاتیکه با این نسخه دارد آنچه را قابل توجه دانستیم متعرض شدیم.

نسخه کتابخانه هند با آنکه یکی از قدیمترین نسخه‌هاست این حیثیت را ندارد و از آن کمتر استفاده کردیم و چون این هر دو نسخه موقعی بدست ما آمد که چاپ کتاب نزدیک باتمام بود نسخه بدلهائی را که از این دو کتاب اختیار کردیم جداگانه بآخر کتاب ضمیمه نمودیم