برگه:KoliyatSaadiForoughi.pdf/۱۴

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
— ۱۲ —

شاید که بفرماید ادا کردن. و اگر از خزینهٔ مملکت بدهد روا باشد که ملک و دولت را بقیاس ظاهر گنج و لشکر محافظت میکند و اما بحقیقت دعای مسکینان.

۴۳– کاروانِ[۱] زده و کشتی شکسته و مردم زیان رسیده را تفقد حال بکمابیش بکند که اعظم مهماتست[۲].

۴۴– مستأجر بستان و ضامن مستغلات را که دخل بمشروط وفا نکرده باشد در استیفاء مضمون سخت نگیرد و بآخر معامله چیزی مسامحه کند و بار دیگر عملی از آن با منفعت‌تر ارزانی دارد تا منتفع گردد.

۴۵– هنرمندان را نکو دارد تا بی‌هنران راغب شوند و هنر بپرورند و فضل و ادب شایع گردد و مملکت را جمال بیفزاید.

۴۶– بندهٔ را که در عملی تقصیر کرده باشد و خدمتی بشرط بجای آورده چون مدتی مالش عزلت خورد دیگر بار عمل فرماید که جبر بطال[۳] از تخلیص زندانیان بثواب کمتر نیست.

۴۷- مردم سختی‌دیدهٔ محنت[۴] کشیده را خدمت فرماید که بجان در راستی بکوشند از بیم بینوائی[۵].

۴۸– لشکریان را نکو دارد و بانواع ملاطفت دل بدست آرد که دشمنان در دشمنی متفقند تا[۶] دوستان در دوستی مختلف نباشند.

۴۹– سپاهی که از صف کارزار از دشمن بگریزد بباید کشت که


  1. کاروانی.
  2. صدقاتست.
  3. بندهٔ که در عمل تقصیر کرده است و خدمتی بشرط بجای نیاورده است چون مدتی مالش عزلت خورد دیگر عمل فرماید که جبر حال بطالان.
  4. عزلت.
  5. که در ضبط مال و حفظ امنیت بجان بکوشند از بینوائی.
  6. که اگر دشمنان در دشمنی متفق باشند.