برگه:MasaalekolMohsenin.pdf/۵

این برگ هم‌سنجی شده‌است.

خود به اوج شهرت رسیده، با برخی رجال دولتی و همچنین مشروطه خواهان و ترقیطلبان مراوده و دوستی داشته و مورد مشورت آنان واقع می‌شده است. در دورهٔ اول مشروطیت تبریزیان او را به نمایندگی مجلس شورا انتخاب کردند که به تهران نیامد.

سه کتاب ترجمه - از زبان روسی - و شش تألیف دارد که به استثنای یکی (سیاست طالبی) همه در زمان حیات خودش چاپ شده، و بعضی از آنها دو یا چند بار چاپ شده است.

ترجمه‌های او عبارتند از ۱. پندنامهٔ مارکوس قیصر روم ۲. رسالهٔ حکمت طبیعیه یا فیزیک ۳. رسالهٔ هیئت جدیده. و تألیفاتش: ۱. سفینهٔ طالبی یا کتاب احمد (دو جلد)، ۲. نخبهٔ سپهری، ۳. مسالک‌المحسنین ۴. مسائل‌الحیات (که جلد سوم کتاب احمد حساب میشود) ۵. ایضاحات در خصوص آزادی و ۶. سیاست طالبی می‌باشد. نامه‌هایی نیز از او چاپ شده است. نامه‌های بسیار فراوان دیگر و رسالات و مقالات دیگر نیز داشته که کسی را از آنها خبری نیست.

دربارهٔ کتاب

اولین[۱] چاپ کتاب - به طوری که در صفحهٔ اول آن یادشده - در «مصر-قاهره» و در «ماه ربیع‌الاولی ۱۳۲۳» هجری قمری صورت گرفته است. تقدمهٔ کتاب تاریخ «۱۲ ربیع‌الاولی ۱۳۲۲» دارد، ولی متن کتاب منطقاً باید در نیمهٔ اول سال ۱۳۲۱ قمری تمام شده باشد، زیرا در متن از علی‌اصغر امین‌السلطان به عنوان صدراعظم یاد شده در حالی که او از رجب ۱۳۲۱ به بعد از صدارت برکنار بوده است.

کتاب مسالک‌المحسنین یکی از آثار ادبی معروف عصرانقلاب


  1. گویا یک‌بار نیز در تهران چاپ شده است.
۴