برگه:NadereAyyamRobaiyatKhayyam.pdf/۱۰۵

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.

خیام در زبان ترکی
۹۵
 

ایرانی، آنهم ایرانی اصیل، استطاعت شاعری استعدادیست فطری و بلکه شاعر بودن مقتضای مزاج هر فردی ایرانی نژاد است. این استعداد برای او یک موهبت چنان عرفی است؛ که نه تنها ریاضی‌دان و ستاره‌شناس و حکیم بودن؛ بلکه عطّاری و بقّالی و امثال اینها نیز، باعث عطالت این قریحهٔ ارثی او نگشته و آنرا از کار نمیاندازد؛ حتی میتوان گفت که در آهنگ زبان فارسی، اصلاً نوعی از فسون تأثیر است که شباهت تامّی بشعر دارد. و بعقیدهٔ من، قدرت سخن راندن با زبان فصیح فارسی عین استطاعت نامزدی است برای شاعری. و از این رو، در میان طبقهٔ عوام فارسی زبانان نیز، شاعران بنام بسیاری بوجود آمده‌اند. شاعران امّی بر کنار، یک نفر ایرانی روشن فکر – یا باصطلاح قدیم – یک تن ایرانی بامعرفت، هرچند که شاعری را پیشه خود نساخته باشد بازهم بوسیلهٔ سرودن یکی دو قطعه، غزل، رباعی و یا لااقلّ بواسطه گفتن چند فردی این استعداد غریزی خود را بمنصهٔ ظهور میرساند؛ چنانکه بزرگانی مانند ابن‌سینا، فخررازی، خواجه نصیرالّدین طوسی و بسیاری دیگر از این قبیل دهات و نوابغ هم که در علوم و فنون فلسفی، طبّی، طبیعی، ریاضی و غیره از دانشمندان ممتاز و مستثنای عالم بشمار میروند، گاهگاهی، از گفتن شعر خودداری نتوانسته و اشعار نغز و پر مغز و زیبائی هم ساخته‌اند. عمر خیّام نیز، یکی از خوارق منسوب بدین صنف ممتاز بوده و در میان این طبقه از نوابغ ایران شخص منحصر بفردی را بوجود نیاورده است».

در تألیف و تصنیف این کتاب زحمت زیادی کشیده شده و دقّت کاملی بعمل آمده و سلیقهٔ ممتازی بکار رفته است. الحقّ، تا آن تاریخ چنین مجموعهٔ جامعی در شرق بی‌نظیر بوده است؛ ولی از آن ببعد که بیش از چهل سال است تتبّعات و تحقیقات دیگری هم صورت گرفته و مطالب تازه‌ای نیز بدست آمده است لذا در این مجموعه هم از آن اثر نفیس بقدر لزوم و هم از آثار جدید تا آنجا که در دسترس بوده و بنظر نگارنده رسیده استفاده شده و هر جا که مطلبی عیناً اقتباس گردیده از ذکر مآخذ آن خودداری نشده است.

شادروان حسین دانش این کتاب را پس از حذف آنچه بقلم مرحوم رضا فیلسوف بوده و تغییرات دیگری در سال ۱۳۴۶ هجری قمری (۱۹۲۷ میلادی) بتوسط همان