زیبائی درخشان شعر ایران را در تاریکی اشکال و ابهام فرو برد و ازین رو فائده‌ای که برای ما می‌بخشد بیزاری از خیام است و نه تزاید میل و رغبت نسبت باو. از این قرار شاید که نیکلا خوش داشته است که حجّاریهای ظریف خیام را با دستهای زبر و خشن خویش گل اندود نماید».
مسیو فرنان هانری که قبلاً یادی از وی شده، منظومهٔ انگلیسی فیتزجرالد را که از صد و یک رباعی خیام (تقریباً) اقتباس نموده، اصل قرار داده؛ نظماً و با کمال مهارت بزبان فرانسه ترجمه کرده است.
چنانکه قبلاً هم اشاره شده، خاورشناس فرانسوی؛ (مسیو شارل گرللو) نیز در اوائل عصر حاضر صد و پنجاه و هشت رباعی خیام را، نثراً، بزبان فرانسه ترجمه نموده است.
مستر وینفیلد[۱] دویست و پنجاه و سه رباعی خیام را بزبان انگلیسی ترجمه و با اصل فارسی آنها در سال ۱۸۸۲ میلادی چاپ و منتشر کرده است.
رباعیات خیام را بزبان ایطالیائی دکتر ایتالوپیزّی[۲] ترجمه و بسال ۱۸۹۴ میلادی در دو جلد نفیسی که مجموعاً بالغ به ۴۹۵ صفحه میباشد بطبع رسانیده و منتشر ساخته است.
مستر ژهن پاین[۳] هشتصد رباعی را بنام رباعیات خیام ترجمه و با اصل فارسی آنها بسال ۱۸۹۸ میلادی در لندن طبع و منتشر کرده است.
استاد ارتر آربری، در اوائل سال ۱۹۵۰ میلادی یکصد و هفتاد و و دو رباعی موجود در نسخهٔ مورّخ ۶۵۸ هجری قمری متعلّق بیکی از کتابدوستان انگلستان بنام (مستر جستربیتی)[۴] را با یک مقدمهٔ انتقادی و ترجمهٔ تحت‌اللّفظی طبع و منتشر ساخته و چون
- ↑ Whinfield
- ↑ Dr. Italo Pizzi
- ↑ Mr. John Payne
- ↑ سرمستر چستربیتی؛ که اکنون بیش از هشتاد سال دارد، متجاوز از نیم قرن است که مشغول جمع‌آوری آثار نفیس هنری و نسخ خطی گرانبهائی است در کتابخانه باشکوه و زیبائی که در شهر دوبلین پایتخت جمهوری ایرلند بنا کرده است. در میان این آثار نمونه‌های هنری مختلف از پاپیروس مصر قدیم تا ظروف چینی و کتب رنگین ژاپونی وجود دارد. این مجموعهٔ وسیع که دارای ارزشی بیش از چند ملیون لیرهٔ انگلیسی است. علاوه بر کتابهای دیگر شامل پیش از سه هزار نسخه عربی و فارسی است. نسخ خطی این مجموعه توسط دانشمندان متخصصی که از آن جمله استاد فاضل آقای مجتبی مینوی میباشند، تهیه شده و دو جلد اول و دوم آن انتشار یافته و دو جلد سوم و چهارم آن تحت طبع است.
