تا چه اندازه محترم میدارند و چه بنای رفیعی برای تخلید ذکر و ابقاء اسم او بر پا نموده‌اند و جائی که این شاعر جلیل القدر در وطن خود باین درجه محترم و معظّم باشد جای تعجّب نیست که نام او در ممالک مغرب نیز بدان سرعت اشتهار یافته است.
باری، تمام عرض راه، من در اینگونه خیالات بودم؛ ولی وقتی که بمقبره رسیدیم معلوم شد بکلّی من در خبط بوده‌ام. این نقطه، یک امامزاده‌ایست و گنبد کبود روی قبر اوست، شرافت امامزاده بواسطه شرافت آبا و اجداد ویست؛ در صورتیکه شرافت عمر خیام که ما او را بدان جهة محترم میداریم بواسطهٔ صفات ذاتیّه و خصال شخصیّهٔ خود اوست».
«باری، امامزاده مذکور موسوم است به (محمّد محروق) و برادر امام رضا علیه‌الّسلام است که در مشهد مدفون و زیارتگه جمیع فرق شیعه است. در حوالی مقبرهٔ امامزاده قبرستانی است که از قدیم الایّام مردم مردگان خود را در آنجا دفن میکرده‌اند و بلاشکّ بقای مقبرهٔ خیام تا امروز نیز از دولت مقبرهٔ این امامزاده است و ما باید از محمّد محروق و شرافت ارثی او که باعث بقای این اثر نفیس گردیده بی‌اندازه متشکّر باشیم، صفات شخصی او هر چه بوده گو باش»
«خلاصه، از صحن برواقی که مقبرهٔ امامزاده در آنجا واقع است بالا رفتیم. مهماندار ما بطرف دست چپ برگشت. در یک زاویه ملاحظه شد که مقبرهٔ خیام واقع است. سقف آن بسیار خشن و ناهموار و دارای سه هلالی و دیواره و سقف گچ‌کاری شده؛ ولی گچ جابجا ریخته است. بنائی که روی قبر میباشد عبارتست از مربّعی مستطیل که از آجر و گچ ساخته شده و هیچگونه زینت و آرایشی ندارد. اگر مقبرهٔ عمر خیام خیلی پریشان و خرابست؛ ولی گویا در همین نزدیکیها مرمّتی در آن شده است و از اینجا معلوم میشود که اهل نیشابور بکلّی عمر خیام خود را فراموش نکرده‌اند».
سیاستمدار معروف انگلستان لرد کورزون[۱] در کتابی[۲] راجع بایران و ایرانیان
