اینست که اجسام جاذب ومجنوب یکدیگر باشند[۱] حقیقت چیست؟ نمیدانیم آثار چنان است که می توانیم چنین تعبیر کنیم در این سالهای اخیر در این مبحث تحقیقاتی هم شده است که بیان آنها اینجا افتضا ندارد . در هر حال اکتشاف نیوتن این نظر را تأیید کرد که کلیه جهان به منزله يك دستگاه ماشینی است .
تأثير و نتیجه این اکتشاف درهیئت و نجوم وعلم حيل[۲] (علم به قواعد حركات و قوای محرکه) و کلیه علوم طبیعی چه بوده اشرحش طولانی است و باید به مراجع مخصوص رجوع نمود.
یکی دیگر از آثار بزرگانیوتن تجزیه نور وچگونگی رنگها است؛ که شرح آن نیز در این مورد مقتضی نیست همین قدر گوئیم - تا زمان نیوتن ازحقیقت نور و رنگ تقریبا هیچ چیز معلوم نشده بود، وهرچه در این باب گفته بودندبی مأخذ وواهی بود. نیوتن معلوم کرد که نورسفید و مخصوصاً نور خورشید مرکب از همه رنگها است، ورنگین بودن اجسام از آنست که نور خورشید ( یا نورهای سفید دیگر) چون برجـم می تابد؛ جسم به مقتضای ترکیب اجزای خود بعضی از رنگها را فرومیبرد، و بعضی را پس میدهد . و منعکس می کند. و رنگی را که پس می دهد به چشم ها می رسد، وما جسم را به آنیرنگ می بینیم و اینکه اجسام در تاریکی رنگ ندارند از آنست که نور بر آنها نتابیده است تارنگی بخود بگیرند و سیاهی بیرنگی است.
مرکب بودن نورسفید از رنگهای گوناگون، و تجزیه آن به واسطه اسباب طبیعی یا صنعتی که نتیجه اختلاف انکسار شعاع های نور است؛ نیز در علم طبیعی نتایج فوق العاده مهم داده است که خوانندگان البته از آن مسبوقند ، و از آن جمله کشفی است که بعدها در خـوامي اشعه نور کرده اند؛ که از آن رومی توان پی به وجود مواد برد در مواردی که دسترس به خود آنها نیست . مثلا به واسطه اشعه نـور ستارگان می توان دانست که در آنها چه موادی موجود است، وهمچنین
