برگه:Shir khorshid.pdf/۲۰

تاریخچه شیر و خورشید / احمد کسروی

۲۰

 

مگر در نشانهای وزارت خارجه که هنوز بشکل زمان فتحعلی‌شاه شیر خوابیده است و گویا این تفاوت برای پاره جهتهای سیاسی و بپاس ارتباطی است که میان آن وزراتخانه و دولتهای بیگانه هست.

در اینجا هم یک رشته از فلوسهای قاجاریان را گراور می‌نماییم:

• 
  ۱
• 
  ۲
• 
  ۳
• 
  ۴
• 
  ۵

شماره یک از سکه‌های فتحعلی‌شاه است زیرا تاریخ ۱۲۲۲ وارونه‌وار در زیر آن پیداست. شماره دو از آن سکه‌هایی است که گفتیم گویا از زمان فتحعلی‌شاه بازمانده باشد. شماره سه از آن رشته فلوسهای ناصرالدین شاه است که گفتیم در سال ۱۲۷۲ و آن نزدیکیها زده شده‌اند. از شماره چهار که در تبریز زده شده نگارنده دو دانه بیشتر در تصرف ندارم و با آنکه از شمشیر شیر هویداست که پس از سال ۱۲۸۰ که تاریخ رسمی شدن شیر و خورشید است زده شده با شکل ثابت نقش مزبور یکسان نیست. ولی این فلوسها بسیار کم است. شماره پنجم از آن رشته فلوسها است که گفتیم پس از سال ۱۲۸۰ زده شده و نخستین شکه‌ها با شکل رسمی شیر و خورشید می‌باشند. در اینجا دم شیر فرو آویخته ولی سپس آنرا برانگیخته نگاشته‌اند که اکنون هم بدین شکل می‌نگارند.

در اینجا سخن ما از تاریخچه شیر و خورشید بپایان میرسد. ما آنچه میدانستیم تا اینجا نگاشتیم ولی بیگفتگوست که از نوشته‌های کهنه وزارتخانه و فرمانهای کهنه که در پاره‌ای از خاندانها هست میتوان آگاهیهای دیگر بدست آورد. بویژه درباره گزارشهای آخری شیر و خورشید که از آرشیو وزارتخانها بویژه وزارت خارجه میتوان استفاده فراوان جست. افسوس که ما دسترسی باین آرشیوها نداشته‌ایم و امیدواریم که دیگران آنچه از این راه آگاهی دارند آنان نیز نوشته و چاپ نمایند که موضوع هر چه بیشتر روشن و آشکار شود.