مجارستان حالیه باشد چهارم در ولایت مزی یعنی بلغارستان و صربستان.
--( فصل نوزدهم )--
ادبیات و صنایع روم
( نویسندگان قبل از اگوست ) رومیها از خود بالطبیعه ادبیات نداشتند و از یونانیها کسب ادب کردند و ایشانرا سرمشق خویش قرار دادند چنانکه قدمای روم ابتدا بترجمهٔ نوشتجات یونانی پرداختند یا از ایشان تقلید نمودند و سابق هم مذکور داشتیم که پلوت[۱] و ترانس[۲] تئاترهای یونانی را ترجمه میکردند. بعد از آن کم‌کم در میان رومیان اشخاصی پیدا شدند که بخیال خود کار میکردند ولی باز از یونانیها اقتباس واخذ شیوه و مضمون مینمودند و اول کسانیکه دراین راه مقامی یافتند خطبا میباشند هرچند خطب ایشان باقی نمانده و ندیده‌ایم و فقط صیت ایشانرا شنیده‌ایم و از آن جمله یکنفر را بخوبی می‌شناسیم و او سیسرن[۳] سابق‌الذکر است. این مرد ابتدا در جزیرهٔ ردس بلاغت یونانی تحصیل کرده عادات خطبای یونان را نزد رومیان شایع نمود که الفاظ و کلمات فصیح را اختیار کرده با دقت و مراقبت عبارات طویل منقح ترتیب دهند. خطب سیسرن بسیار است و اکثر آنها را در مرافعه‌ها برای اثبات یا ابطال مدّعائی انشاد کرده و بعد از انشاد انشاء هم مینموده برای بهره‌مند ساختن رومیان از حکمت یونان رسالات
