برگه:TarikhMokhtasareDolateGhadimeRoom.pdf/۳۴۱

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
— ۳۳۹ —

قرار است که مدعی باید برهنه شده فقط با یک زیرجامه در حالتیکه طبقی در هر دو دست دارد وارد خانه شود تا اینکه احتمال نرود که مال مسروق را خود مدعی به آن خانه وارد کرده است.

بعداز قوانین الواح اثناعشر انجمن‌های ملی رومی هم قوانین بسبار وضع نموده لکن آنها بیشتر راجع بدولت است نه امور معاشیهٔ مردم و اما قوانین مزبور جامع تمام امور نمی‌شد و غالباً مجمل و مبهم بود لهذا کسانیکه مرافعه داشتند نزد اشخاصیکه معروف بقانون‌دانی بودند رفته از ایشان استشاره می‌نمودند. این اشخاص غالباً از رجال و اعیان بودند مثل کاتن معروف و فتاوای خود را مجاناً میدادند و آن فتاوی را برای حکام و قضات نقل میکردند و ایشان اکثر اوقات متابعت آن فتاوی را لازم میدانستند و کم‌کم فتاوی بمنزله قانون میشد و در موردی که قانون مجمل بود فتاوی برای قانون توضیح و تفسیر بود و هرگاه قانون نقص داشت فتاوی آنرا تکمیل مینمود و از این قرار فتاوی[۱] نیز یکی از مآخذ قوانین گردید.

بعد از آنکه دولت رومی امپراطوری شد ملت روم دیگر قانون وضع ننمود اما امپراطورها احکامی صادر میکردند که بمنزلهٔ قانون بود پس احکام امپراطورها هم یکی از مآخذ قوانین رومی محسوب میشود.


  1. Jurisprudence