برگه:TarikhMokhtasareDolateGhadimeRoom.pdf/۳۴۲

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
— ۳۴۰ —

قضات رومی بعضی بمرافعات بین افراد ملت روم رسیدگی کرده بر وفق قوانین رومی حکم میدادند و برخی بمرافعات بین رومیان و خارجیان یعنی آنها که از افراد ملت روم نبودند میپرداختند. و بنابراین دو قسم قانون برقرار شد یکی قانون مدنی[۱] و دیگری قانون ملل[۲].

هیئت خانواده - در قانون قدیم رومی خانواده بمنزلهٔ سلطنت و دولت کوچکی بود یعنی رئیس خانواده صاحب‌اختیار مطلق و پدر خانواده خوانده میاد و خانوادهٔ او عبارت بود از زن و فرزندان و خدام و اختیار پدر نسبت باین جمله غیرمحدود بود. زن را میتوانست طلاق دهد واخراج کند، فرزندان را میتوانست از فرزندی خود خارج نماید و بلکه آنها را بفروشد، هرچه را که زن و اولادش دارا بودند حق داشت تملک نماید زیرا که او مالک حقیقی بود. حکم قتل هم دربارهٔ اعضاء خانوادهٔ خود میتوانست بدهد چنانکه وقتی جماعتی از مردم مرتکب خطائی شده بودند مجلس سنا حکم بقتل مردها داد و محاکمه و مجازات زنها را هم بپدرهای خانواده‌ها محول نمود. در موقع فتنه کاتیلینا که سابقاً شرح داده‌ایم پدری مطلع شد که پسرش در آن فتنه شرکت داشته پسر را دستگیر و محاکمه کرده بقتل رسانید.


  1. Driot civil
  2. Droit des gens