برگه:TarikhMokhtasareDolateGhadimeRoom.pdf/۳۴۵

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
— ۳۴۳ —

ایطالیا را هم که رومیها تسخیر میکردند کسی مالک آن نمیشد یعنی مالک آنها دولت روم بود اما اشیاء مذکور که در تحت مالکیت درنمیامد در تحت عنوان تصرف درمیامد و متصرف هم دارای همان حقوق مالک بود یعنی متصرف میتوانست چیزی را که در تصرف خود دارد از آن متمتع شود یا آن را تلف نماید.

مالک شدن جبری به سه طریق ممکن بود یکی آنکه قاضی حکم ملکیت آنرا بدهد دویم آنکه شخص مدت یک سال آن چیز را متصرف باشد سیم بطریق بیع و شرا.

برای صحت بیع و شرا علاوه بر تراضی طرفین میبایست بنج نفر شاهد با یکنفر ترازودار حضور داشته باشند آنگاه مشتری دست خود را روی شیئی گذاشته بگوید من ادعا می‌کنم که بنا بر حقوق رومیت این از من است و بواسطهٔ این مس و ترازو آن را میخرم. در این حال شمشی از مس برداشته به ترازوئی که در دست ترازودار بود میزد و به بایع میداد و این رسم یادگار زمانی بوده که رومیان هنوز مسکوکات نداشته و با شمش فلز معامله مینموده‌اند.

بیع و شرا را بطریق دیگر نیز از روی تصنع انجام میدادند و آن این بود که مشتری و بایع نزد قاضی بمرافعه حاضر میشدند. مشتری موضوع معامله را بدست گرفته ادعا میکرد که از من است بایع جواب نمیداد و